For English version of the text, click “English” / За текстот на англиски јазик кликнете „English“
-
Сиријците Сафуат и Рама и нивниот 17-годишен брат се меѓу илјадниците бегалци и мигранти кои останаа заглавени на македонските граници по затворањето на балканската рута. Тие биле во последниот воз за Европа кога им соопштиле дека не можат да продолжат.
По секојдневното бомбардирање, траумите и недостатокот од најосновни потреби за нормален живот, нивните родители вложиле сè што имаат да ги спасат своите деца, испраќајќи ги преку Турција во потрага по безбедно тло. Но, нивната желба од Алепо да стигнат до Западот, згасна во Табановце, после повеќе од 2.000 километри поминати пеш, по вода и по копно.
Рама
„Мислевме дека ќе биде добро за нас да почнеме одново овде, и еве сме“, вели 23-годишната Рама, додека разговаравме пред да започне нејзиното предавање на Балканскиот Универзитет во Скопје, каде почна да студира годинава.
Претходно во Алепо веќе две години студирала превод и толкување, од арапски на англиски и француски јазик. Имала само 20 години – во годините кои значат забава и безгрижност, таа морала да биде зрела и одговорна, и за себе и за помладиот брат.
Откако нивните родители продале сè што имаат за малку пари, Рама и помалиот брат заминале во Турција, каде ги чекал нивниот постар брат, Сафуат.
Тој сега студира заедно со Рама, англиски јазик и литература. Дома учел за правник, но вели дека поканата за воен рок го приморала да ја напушти Сирија.
„За мене ништо што се случува во Сирија нема смисол и не гледав зошто треба да бидам дел од тоа. Одлучив дека ќе побегнам“, раскажува Сафуат.
Рама и Сафуат пред година време, кога пристигнаа во Македонија
„Бев во Турција кратко време и Рама ми кажа дека војната станува сè полоша и веќе не може да се остане во Алепо. Па, ми се придружија во Турција. Таму бев во многу лоша состојба, не знаев што да правам. Всушност, се обидувавме да собереме колку што можеме повеќе пари, распродадовме сè за многу ниска цена за да имаме малку пари и да стигнеме до тука. Најдовме криумчар во Измир. Се качивме на чамец, тоа беше многу труматично искуство, 75 луѓе. Во вода бевме седум-осум часа. Среќа го преживеавме тој ден“, се потсетува тој.
Сафуат
Оваа приказна и двајцата досега ја раскажале многу пати, но сега се надеваат дека конечно животот ќе им тргне на подобро. Работат и во Црвениот Крст, во мобилниот тим кој патролира на границата со Србија во Липково.
„Знам македонски, ама не многу добро“, се шегува Сафуат, обидувајќи се да ги изговори зборовите правилно. Освен јазикот, вели дека секој ден го учи и македонскиот начин на живот.
„Во Македонија ми е најинтересно што луѓето не прават и не можат да прават планови за иднината. Треба да го преживееш секој ден. И јас почнав да бидам таков, ја присвоив таа филозофија. Мислам само како да го преживеам овој ден и денот после тоа. Сега сум ист како вас Македонците – денес сум добро, бев на работа, преживеав, ќе преживеам и утре“, забележа тој.
Иако велат дека културата од која доаѓаат не се разликува од македонската, сепак им недостасува родната Сирија.
„Имаме слична храна, народна музика, зачини, турско кафе. Но, во одреден момент ќе почувствувате дека ова не е вашиот дом“, надополнува Рама.
Тие во Македонија имаат статус на баратели на азил, а Рама и помладиот брат овде живеат со супсидијарна заштита. Случајот на Сафуат, пак, сè уште се разгледува.
Лице под супсидијарна заштита е странец, кој не се квалификува како признаен бегалец, а на кој Република Македонија ќе признае право на азил и ќе дозволи да остане во рамките на нејзината територија, бидејќи постојат цврсти причини да се верува дека коколку се врати во државата чиј државјанин е, или доколку е лице без државјанство, во својата држава на претходен вообичајен престој, ќе се соочи со вистински ризик од претрпување на сериозни повреди.
Најголема помош во нивното патешествие добиле од Црвениот Крст. Сандра Томовска е координатор на мобилниот тим Липково, којшто се занимава со медицинска нега и друга помош на нелегалните мигранти кои движат на територијата на Македонија. Таа воедно е и меѓу првите луѓе со кои Рама и Сафуат се запознале кога пристигнале во Македонија.
Сандра Томовска
„Некаде на почетокот на 2017 година, ние како Црвен Крст, поради тоа што се баратели на азил, решивме да им излеземе во пресрет на Рама и Сафуат. Им понудивме да волонтираат во рамките на Црвен Крст и заради нивните јазични способности да станат преведувачи на терен“, раскажува Томовска.
Таа досега имала прилика да се сретне со повеќе од 700.000 бегалци и мигранти кои транзитираат низ Македонија.
„Загрижувачки е фактот што од оваа маса на луѓе, многу малку се решаваат да останат во Македонија. Едноставно, кога тие ги напуштиле своите земји и од Турција се решиле да го продолжат својот пат, решиле да заминат во некои од државите на Европската унија. Македонија за нив не е една од државите каде сакаат да го продолжат својот живот“, смета таа.
Според неа, потребно е државата да им овозможи интеграција на оние малкумина кои останале овде.
„Што откако тие луѓе ќе останат тука? Како ќе се вклучат во образовниот систем, во пазарот на труд, како ќе се реши нивното станбено прашање додека престојуваат тука и чекаат да добијат статус на бегалец или супсидијарна заштита?“, прашува Томовска.
Сепак, Рама, Сафуат и нивниот брат имале среќа да добијат некаква замена на нивното досегашно образование. Со помош на Црвениот крст, како и донации и добрата волја на приватните факултети и училишта, сите тројца продолжиле со своето школување.
Барателите на азил заглавени во македонскиот правен лавиринт
Во последниве 10 месеци, до Министерството за внатрешни работи е поднесено 131 барање за азил. Од нив, одобрени се само четири барања, сите со супсидијарна заштита. Најголемиот дел се за непридружувани малолетни лица.
За тоа колку е сложен процесот на добивање на статус бегалец во земјава, покажува податокот дека од осамостојувањето на Македонија до денес, само 38 луѓе добиле ваков статус.
Секој оној човек кој има оправдан страв од прогон, заради својата вера, раса, националност, припадност на социјална група, или политичко убедување, може да побара меѓународна заштита во друга земја.
Во земјава, постапката за азил е под надлежност на две министерства – МВР преку Секторот за азил кое одлучува дали се исполнети условите и Министерството за труд и социјална политика, надлежно за нивната интеграција.
Зоран Дранговски; Фото: Академик
Според Зоран Дранговски, претседател на Македонското здружение на млади правници, Македонија има доста добар закон. Прва во регионот од 2003 година го донела Законот за азил и привремена заштита. Иако тој претрпел неколку измени во последните години, законот се базира на Конвенцијата за заштита на правата на бегалците, единствен документ ратификуван од државата. Во моментот се работи на нов закон.
„Со последните измени од 2015 година, имаше една нова одредба, членот 10а, кој се однесуваше на ‘сигурна трета земја’, што за нас беше доста проблематична и реагиравме заедно со Народниот правобранител. Тоа конкретно значеше дека Македонија ги прогласува земјите кои се членки на ЕУ и НАТО за безбедни земји и по тој член, автоматски може секој што ќе дојде во Македонија, од Турција на пример, или од Албанија, Грција или Бугарија, да му го одбие барањето затоа што дошол од сигурна трета земја“, коментира Дранговски.
Ставот на Здружението на млади правници на Македонија, посочува тој, е дека секое барање треба да се испитува индивидуално.
„Не можете да генерализирате. За мене Грција е безбедна земја, но за некој друг можеби не би била“, смета тој.
На ова се надоврза и Назиф Авди, еден од правниците од здружението, кој потенцира дека проблем има и во ограничувањето на правото на обединување со семејството.
Назиф Авди
„Со досегашните измени на законот, семејно обединување можеше да добие признаен бегалец и лице под супсидијарна заштита три години по добивање на статусот, додека пред измените, вакви ограничувања немаше“.
„Ние целиме кон тоа да се смени оваа политика, бидејќи сметаме дека семејството е јадрото. Ако го поделиш семејството, тоа не претставува постапка во духот на Европската конвенција за човекови права и другите меѓународни прописи“.
Македонските закони велат дека во земјава може да се даде два типа на статуси: признаен бегалец и лице под супсидијарна заштита. Признаениот бегалец е највисокиот статус, а се дава во согласност со Конвенцијата за заштита на бегалците.
Лицата под супсидијарна заштита, пак, се оние кои не ги исполнуваат критериумите за да бидат признаени како бегалец, но сепак има околности кои може да го подведат нивниот живот во одредени ризици во матичната земја.
„Овие лица го имаат статусот на ограничен период, односно рок од една година, по што секоја година МВР ги испитува дали сè уште постојат фактори поради кои им се доделил таков статус. При целата таа постапка, овие лица имаат право на бесплатна правна помош, која Млади правници со УНХЦР ја обезбедуваат од моментот на поднесување на апликацијата до надлежната институција, сè до неговата финална одлука“, појаснува Авди.
Ако одлуката е негативна, здружението и понатаму ги застапува и пред надлежните судови, преку ангажирање на адвокати коишто ги застапуваат интересите на овие лица.
Доколку лицето добие статус, има право понатаму да му следуваат други права, како што им следуваат и на граѓаните на Република Македонија, но со една важна разлика – лицата со признаен статус на бегалец немаат право на гласање, или да бидат избрани. Лицата што имаат супсидијарна заштита повторно имаат поограчени права, но основните права им се загарантирани со Уставот.
Иако затворена, балканската рута сè уште постои
Движењето по балканската рута е нелегално, но и понатаму се забележуваат бегалци и мигранти. Според податоците со кои располага УНХЦР, во Македонија од 1 јули 2015 година поминале околу 800.000 луѓе. 96 отсто од нив претежно доаѓаат од три земји: Сирија, Авганистан и Ирак, и уште еден процент од други земји во воен конфликт, како Еритреја и Јужен Судан.
Дел од транзитните рути во Македонија
„Сè уште има движење и ние се обидуваме да им помогнеме, да стапиме во контакт со нив. Сега тоа е покомплицирано и потешко бидејќи тие се плашат, се кријат“, вели Љубинка Брашнарска од УНХЦР Македонија.
Нивните тимови работат низ пограничните области, со цел да ја увидат вистинската состојба за тоа колку луѓе поминуваат и кои се нивните потреби.
Љубинка Брашнарска
За неа од особена важност е да се прегледаат постапките за време на вонредната состојба и да се извлечат поуки.
„Кога било која држава е во вонредна состојба, многу е тешко да се работи на создавање или подобрување на системот. Тогаш буквално се гледа да се помогне на сите лица на коишто им е потребна помош, на најсоодветен можен начин. Но, затоа е многу важен овој период по завршување на вонредната состојба, и ние го користиме овој период токму за тоа – да направиме еден исчекор во подобрувањето на системот“, смета таа.
Според Брашнарска, потребно е поедноставување на процесот за добивање на азил. За да се избегне повеќемесечното чекање за една постапка, корисно е, вели таа, да има база на податоци за сите бегалци кои се наоѓаат во државата. Затоа од УНХЦР настојуваат на потемелна регистрација.
„Ние се обидуваме да им помогнеме на институциите да се забрза тој процес и да се направи на најквалитетен можен начин, за правата на бегалците да бидат почитувани. Посебно треба да се внимава на потребите на групи коишто се ранливи и имаат посебни потреби, како жени, непридружувани малолетници, стари лица, лица со попреченост. Тие се најзагрозени во секоја ситуација, така што работиме на тоа заеднички да го подобриме системот за тој да може да биде правичен, без разлика на исходот на барањата за азил“, посочува таа.
Меѓутоа, во медиумите имало и сè уште постои несигурност, смета Брашнарска.
„Можеби дел од таа несигурност се базира на незнаење за тоа што е бегалец, а што мигрант. Многу често овие две групи се спојуваат како да се дел од истата група или како да се подгрупа едната на другата, но тоа не е точно. Бегалците бегаат од војна, од прогон врз основа на реален страв за нивниот живот, заради припадност на некоја група“.
Стравот од непознатото ја разбуди ксенофобијата
Јасмин Реџепи
Бегалците да не се употребуваат за политички прашања, апелира Јасмин Реџепи од невладината организација Легис, која од самиот почеток на кризата им помагаше на бегалците и мигрантите.
„Македонија треба да остане земја која е речиси неутрална по тоа прашање, ќе треба само да им овозможи на бегалците тоа што им следува со закон. Доколку треба да помине да му се даде хуманитарна помош, но не и повеќе од тоа. Ние не можеме да глумиме дека сме заштитници на Европа!“.
Во јули Министерството за труд и социјална политика ја претстави нацрт-Стратегијата за интеграција на бегалци и странци, која предизвика полемики во јавноста. Опозицијата обвинуваше дека „во Македонија ќе се доселат 100.000 бегалци, а Стратегијата наговестува дека тоа ќе се случи“.
Според Реџепи, проблемот не е во самиот документ, туку во начинот на кој беше претставен во јавноста.
„Прво, никој од нив не сака да остане во Македонија. Второ, Европа никогаш официјално не побарала такво нешто од нас. Трета работа, доколку тие луѓе сакаат да се интегрираат во нашата држава, ние треба да имаме добар закон за такво нешто, но секогаш ќе има поединечни примери на луѓе со семејство или пријатели тука“, смета Реџепи.
Според него, бесмислено е да се зборува дека овие луѓе ќе ја сменат демографијата и ќе ја влошат економската состојба во Македонија.
„Доколку вие сте биле на власт 11 години, а не сте биле способни да создадете работни места за сите, туку сте ги ставиле во државна администрација, тоа е ваш личен проблем. Не дека некој ќе дојде од страна и ќе ги земе работните места на нашите граѓани. Напротив, проблемот со работните места е економско-политички проблем стар веќе 26 години и не е нешто што е загрозено од надвор“, критикува тој.
Всушност, надополнува Реџепи, Стратегијата се заснова на буџет кој е 90 отсто составен од странски донации, а не од парите на граѓаните.
„Целата таа кампања беше направена врз основа на лага. Од една страна, целта беше да се мобилизираат граѓаните, да се посее страв кај нив, за да излезат на (локалните) избори и да гласаат за политичката партија што ги форсираше овие лаги во јавноста. Со таа цел беше планирано референдумите да се одржат истовремено – оние коишто не сакаат бегалци или мигранти, ќе гласаа за таа политичка партија“.
Еден од повиците кој се ширеше на социјалните мрежи
Стравот е многу силна алатка, се надоврзува Брашнарска.
„Тука треба сите да направиме еден внатрешен дијалог и да се прашаме кој се плаши повеќе и да пробаме да се ставиме во кожата на бегалецот. Дали се плаши повеќе тој што бега од војна, од криумчари, од трговци со луѓе, од трговци со органи кои по патот може да го сретнат него и неговите деца, неговата фамилија. Или, се плаши повеќе тој што живее во слобода, во држава која го штити, која има функционален систем на одбрана, функционална армија и полиција?“, прашува таа.
Сличен став има и Назиф Авди, за кој иницијативите за референдуми беа неоправдани. Според него, главна причина за тоа е незнаењето за суштината на Стратегијата.
„Стратегијата е еден обичен документ што се носи од МТСП, по којшто е должно да постапи бидејќи во 2003 година, Собранието донесе документ за миграции. Но, суштината не беше доловена, туку најчесто се водеа дебати дали ќе се изградат 100 станови во одредена општина, или не, или пак, дали Македонија ќе им даде државјанство на 100.000 бегалци, или нема“.
Додава дека целосно се неоправдани стравувањата дека во Република Македонија ќе се населат поголем број на бегалци и мигранти.
Желбата повторно да се обедини семејството ги тера да туркаат напред
Рама и Сафуат редовно контактираат со родителите, но и со најстариот брат кој веќе пет години е во Норвешка. Велат дека ситуацијата во Алепо сè уште е загрижувачка.
„Не е лесно да ги изгубите сите четири деца одеднаш и да не се близу до вас. Сакаат само да нè видат и се надеваат дека еден ден ќе ги донесеме. Не сме биле заедно повеќе од две години“, вели Рама, потсетувајќи се на последните мигови кои ги поминала во мир со своето семејство.
„Појадок дома со родителите, да се биде со мајка ми и татко ми… Некогаш, кога сум на некое место и е топло и слушам телевизор во позадина, си ги затворам очите и мислам дека сум дома. Сè што ме потсетува на мојот дом, е добро сеќавање“, со чувство опишува таа.
Сафуат, пак, се шегува дека му недостасуваат дури и лошите нешта.
„Ми фалат дури и кавгите со брат ми. Тоа е домашна атмосфера. Можете да разберете, нели?“.
Сега им преостанува само да се прилагодуваат на животот тука. И покрај тоа што го читаат и гледаат во медиумите, велат дека не се чувствуваат како туѓинци.
„Македонците се многу љубезни. Не се чувствувам како бегалец тука. Можеби на друго место би се чувствувала, но тука, кога сум меѓу луѓето, сум дел од нив, немам чувство дека ме гледаат како странец. Ме третираат како да ме знаат. Луѓето во другите градови сè уште пофини. Луѓето од селата низ кои поминавме, поотворени се“, вели Рама.
Тие сакаат да бидат од корист, и токму поради тоа волонтираат во Црвениот Крст.
„Се будиш и секое утро доаѓа различна информација, некаква гласина. Но, реалноста е дека ништо не се менува, само си го трошиш времето за џабе. Ние сакаме да бидеме од помош, сакаме да бидеме корисни. Пред да почнам да волонтирам во Црвен Крст, веќе имав пријатели таму, а кризата уште траеше. Понекогаш одев во магацинот, им помагав со физичка работа. Волонтирав и пред да бидам дел од ЦК. Имам добра можност да помогнам. На мојот пријател Филип од Куманово му кажав, ‘Еден ден ќе бидам дел од Црвен Крст’. Тој ми рече, ‘Па, зошто да не?’. И, ни успеа“, се радува Сафуат.
„Прилично е неверојатно. За два месеци ќе бидам волонтер на Црвен Крст веќе една година.” Сафуат е со нив веќе осум месеци. “Времето навистина лета“, го надополнува сестра му.
Главна цел сега им е да дипломираат и да создаваат повеќе пријателства. Велат дека знаат многу луѓе, но немаат блиски пријатели.
Иако се млади, тие ја играат улогата на родител за нивниот помал брат.
„Му треба некој да го води и да му даде правец. Сега е на многу чувствителна возраст. После овој период, после тоа што си го правел во тие неколку години, веројатно ќе бидеш таа личност целиот свој живот. Затоа, важно е да го водиме и да му покажеме што е исправно, а што не“, вели Сафуат.
„Мислам дека најдоброто нешто што се случи е што сме тројцата заедно, имаме дел од домот со себе. Да бев сам, ќе беше многу потешко“, заклучува тој.
ПРОДОЛЖУВА…
Емилија Петреска
Стефанија Тенекеџиева
*Поддршката на Европската комисија за изработка на овој визуелен материјал не претставува одобрување на содржината, која ги одразува ставовите само на авторите, а Комисијата не може да биде одговорна за каква било каков исход што може да произлезе од информациите содржани во неа.
-
After missing the last train to Europe, two Syrian refugees live the Macedonian “patched” life
Safwat and Rama from Syria and their younger brother (17) are three of the thousands of refugees and migrants that were left stuck at the Macedonian borders, after the Balkan route. They were aboard the last train to Europe, when they have been told they cannot continue their journey.
After the everyday bombings, the trauma and the lack of basic needs for a normal life, their parents have invested all they own to save their children, sending them to a safe ground through Turkey. But their wish to get to the West from Aleppo, died in Tabanovce, after more than 2.000 km on foot, through water and soil.
Rama
“We thought it would be good for us to start anew, so here we are”, says Rama (23) while she’s waiting for her lecture to start at the Balkan University in Skopje, where she began studying this year.
She used to study translation and interpretation from English and French to Arabic back in Aleppo. She was only 20 years old – in the years that should be filled with fun and carelessness, she had to be mature and responsible, for hers and her younger brother’s sake.
Since their parents sold everything they have for a little amount of money, Rama and her younger brother went to Turkey, where Safwat was waiting for them.
He now goes to university with Rama, studying English language and literature. He used to study to be a lawyer back home, but the Military invitation forced him to leave Syria.
“To me, nothing that’s happening in Syria makes sense, so I couldn’t see why I should be a part of that. I decided to run away”, explains Safwat.
Rama and Safwat two years ago, when they arrived in Macedonia
“I was in Turkey for a short period of time and Rama told me the war is getting worse; that they can’t stay in Aleppo anymore. So, they joined me in Turkey. I was in a very bad state there, I didn’t know what to do. In fact, we were trying to gather as much money as possible, we sold everything for a very low price to find some money to get here. We found a smuggler in Izmir. We got on a boat, it was a very traumatic experience – 75 people in the water for seven or eight ours. We are lucky we survived that day”, he remembers.
Safwat
This is a story they both have told many times, but now they hope life will finally get better. They work for the Red Cross, for the Mobile team patrolling on the border with Serbia, in Lipkovo.
“I know Macedonian, but not very well”, jokes Safwat, trying to pronounce the words correctly. Except for the language, they say they also learn the Macedonian way of life.
“The most interesting thing in Macedonia is that people don’t make and can’t make plans for the future. You need to survive every day. I became like that too, I adopted that philosophy. I only think about how I can survive this day, and the day after it. I am just like you Macedonians now – today I am OK, I went to work, I’ll survive tomorrow”, he points out.
Even though they say the culture they come from is not so different that the Macedonian, they still miss Syria.
“We have similar food, folklore music, spices, Turkish coffee… But, at a certain moment you’ll feel this is not your home”, adds Rama.
In Macedonia, they live as asylum seekers. Rama and her younger brother have subsidiary protection. Safwat’s case is still being considered.
A person under subsidiary protection is a foreigner, who does not qualify as a recognized refugee, and to whom the Republic of Macedonia will give the right to asylum and will let them on its territory, because of strong reasons to believe that in the case of returning to their respective country, that person will face real risk of suffering serious injuries.
The greatest help they got in their odyssey was offered to them by the Red Cross. Sandra Tomovska is the coordinator of the Mobile team at Lipkovo, that offers medical care and other kinds of assistance to the illegal migrants that cross through Macedonian territory. She is also one of the first people Rama and Safwat met when they came to Macedonia.
Sandra Tomovska
“Sometime at the beginning of 2017, we as the Red Cross, because they are asylum seekers, decided to help Rama and Safwat. We offered them to volunteer with the Red Cross, and because of their knowledge of many languages, to become translators on the field”, explains Tomovska.
She had the opportunity to meet more than 700.000 refugees and migrants that transit through Macedonia.
“The fact that out of so many people, so little decide to stay in Macedonia, is concerning. When they left their countries behind and decided to continue their path from Turkey, they simply wanted to reach the European Union. Macedonia to them is just one stop along their way, not a place where they want to live their life”, she says.
According to her, the state has to enable integration to the few people that stayed here.
“What happens next, when these people decide to stay here? How will they become a part of the educational system or the work force? How will their accommodation be solved while they live here and wait for their asylum to be approved?”, asks Tomovska.
Still, Rama, Safwat and their younger brother were lucky enough to get some education in Macedonia. With the help of the Red Cross, a few private donations and the good will of a private university and high school, all three of them could continue their studies.
The asylum seekers are stuck in the Macedonian legal labyrinth
In the past 10 months, the Ministry of Internal Affair of the Republic of Macedonia has received 131 requests for asylum. Out of all, only four requests have been approved, all with subsidiary protection. Most of them are unaccompanied minors.
How complicated the process for gaining the refugee status in Macedonia is, shows the fact that since the independence of the country till now, only 38 people have gotten this status.
Any person who has a justified fear of persecution because of their faith, race, nationality, belonging of a social group or political belief, can ask international protection in another country.
In Macedonia, the procedure for asylum is under the jurisdiction of two ministries – the Ministry of Internal Affairs through the Sector for asylum, that decides if the conditions are fulfilled, and the Ministry of labor and social policies, dealing with their integration.
Zoran Drangovski
According to Zoran Drangovski, President of the Macedonian Young Lawyers Association, Macedonia has a well-written act that covers asylum seeking. It was the first country in the region to adopt the Act for asylum and temporary protection. Even though it went to some amendments in the last few years, the act is based on the Convention for protection of refugee rights, the only such document ratified in the state. At the moment lawmakers are working on a new document. “With the last edits from 2015, there is a new provision – article 10a, that refers to a “safe third country”. For us, it was a very problematic amendment so we reacted together with the Ombudsman. It meant that Macedonia is proclaiming every state member of EU and NATO for a safe country, and according to this, anyone who comes in Macedonia, from Turkey for example, or Albania, Greece or Bulgaria, can be refused to stay because they came from a safe third country”, comments Drangovski.
MYLA’s attitude is that every asylum request should be reviewed individually, he says.
“You can’t generalize. For me, Greece is a safe country. But for someone else, it may be not”.
Nazif Avdi, one of the lawyers at the association, shares Drangovski’s opinion. He points out that there is also a problem in the limitation of the right of reunion with family members.
Nazif Avdi
“With the recent changes in the act, family reunion can be granted to a confirmed refugee and a person under subsidiary protection. Before the changes, there were no such limitations”.
“We aim to change this policy, because we believe that family is the core. If you split the family, it’s not an act in accordance with the European Convention of human rights and other international acts”.
Macedonian laws say that in this country, two statuses can be granted: confirmed refugee and a person under subsidiary protection. Confirmed refugee is the highest status, and is given in accordance with the Convention for protection of refugees.
People under subsidiary protection are those who do not fulfill all the criteria to be confirmed as refugees, but there still are circumstances that can lead their life in certain risks in their home country.
“These people have that status for one year, after which the MIA investigates if there’s still factors that put them into risk. In that process, these people have the right to free legal counsel, that MYLA and UNHCR (the United Nations Refugee Agency) provide from the moment of aplication to the competent institutions, until their final decision”, explains Avdi.
If the decision is negative, the association keeps counseling them through employing attorneys for these people.
If the person gets the refugee status, they have the right to other benefits, same as the rights of any citizen of the Republic of Macedonia, with one significant difference – refugees in Macedonia cannot vote or be chosen for a public function. The people with subsidiary protection, again, have more limited rights, but their basic rights are guaranteed by the Constitution.
Even closed, the Balkan route is still there
Transiting through the Balkan route is illegal, but migrants and refugees can still be spotted. According to UNHCR data, since 1 July 2015, 800.000 people passed through Macedonia. 96 percent of them come from three countries: Syria, Afghanistan and Iraq. One percent come from other countries in conflict, like Eritrea or South Sudan.
Some of the transit routes in Macedonia
“Migration is still happening and we are trying to help these people, to contact them. Now it’s more complicated and harder, because they’re scared and in hiding”, says Ljubinka Brashnarska from UNHCR Macedonia.
Their teams work along the borders, to see the real conditions and number of people who pass the borders, and their needs.
Ljubinka Brashnarska
She believes that it’s especially important to review the procedures at the time of emergency in 2015 and to find the mistakes and advice for such a crisis in the future.
“Anytime a country is in a state of emergency, it is very hard to create a system or to make it better. Then, you literally try to help anyone who needs it in the most convenient way. But that’s why this period after the crisis is important, and we use it exactly for that – to make a step forward in the improvement of this system”.
Brashnarska thinks that the process for asylum should be simpler. To avoid waiting a few months for a single procedure, it’s useful to create a database of all the refuges that are currently in the state. That is why UNHCR insists on more detailed registration upon entrance in the country.
“We are trying to help the authorities to speed up that process and do it in the best way possible, so that the rights of refugees will be respected. Special attention is needed when it comes to the needs of vulnerable groups, such as unaccompanied minors, elders or people with disabilities. They are the most endangered in any situation, so we work to improve the system together so it could be righteous, no matter the result of the requests for asylum”, she says.
But, the media still holds some uncertainty, thinks Brashnarska.
“Maybe some of this insecurity comes from the lack of knowledge about who is a refugee, and who is a migrant. Very often these different groups are merged as if they’re one and the same, which isn’t correct. Refugees are running away from war, from a purge based on a real fear for their life, for being a part of a group”.
The fear of the unknown has awoken the xenophobia
Jasmin Redjepi
Refugees shouldn’t be used for political questions, appeals Jasmin Redjepi from Legis, a non-governmental organization that helped the refugees and migrants from the very beginning of the crisis.
“Macedonia should stay a country that is almost neutral about that question. It should only give the refugees what is granted to them by law. If someone needs to pass through, they should be given humanitarian help, but nothing more than that. We cannot pretend that we’re protectors of Europe!”.
In July, the Ministry of labor and social policies presented the draft Strategy for integration of refugees and foreigners, that caused a lot of controversy in the public. The opposition accused that “100.000 refugees will inhabit Macedonia, and the Strategy foretells that this will happen”.
According to Redjepi, the problem isn’t in the document itself, but the way it was presented to the public.
“First of all, not a single one of the refugees wants to stay in Macedonia. Second, Europe never officially asked something like that from us. Third thing – if these people wish to be integrated in our country, we need to have a good law for this, but there will always be individual examples of people who have friends and family here”.
He believes that it is meaningless to say that these people will change the demography and worsen the economy in Macedonia.
“If you were in power for 11 years, and couldn’t create enough jobs for everyone, so you’ve put them in state administration, that is your personal problem. It’s not like someone from outside will come and take the jobs of your fellow citizens. On the contrary, that is an economic and political problem that’s 26 years old and isn’t threatened from the outside”, criticizes Redjepi.
“Actually”, he adds, “the Strategy is based on a budget that is 90% made of foreign donations, not the citizens’ money”.
“This whole campaign was based on a lie. On the one hand, the goa was to mobilize the citizens, to spread fear and to make them vote for the political party that forced these lies onto the public on the local elections. That is why there was a plan to simultaneously hold referendums – those who don’t wish for migrants and refugees to come in Macedonia, would have voted for that party”.
One of the calls for referendums that spread on social media
Fear is a very strong tool, agrees Brashnarska.
“We all need to have an inner dialog and ask ourselves – ‘Who is more afraid?’. We need to try and put ourselves in the shoes of the refugee. Is the person who runs away from war, smugglers, traffickers, organ dealers afraid more? Or, the person that lives in freedom, in a state that protects him, has a functional defense system, functional military and police?”, she asks.
Avdi shares the same attitude. He thinks that the initiatives for referendums were unexplainable. The main reason, he believes, is the ignorance about the essence of the Strategy.
“The Strategy is just a document created by the MLSP, that has to act in its accordance because of the Assembly adopted a new law for migration in 2003. But, the content wasn’t captured. Most of the time, debates have been led if there will be 100 apartments built in a certain municipality, or if Macedonia will give citizenship to 100.000 refugees”.
He adds that the fears that Macedonia will welcome a big number of refugees and migrants are uncalled for.
The wish to reunite with their family makes them push forward
Rama and Safwat often talk to their parents and the oldest brother, who’s in Norway for five years now. They say that the situation in Aleppo is still concerning.
“It’s not easy to lose all of your four children at once. They just want to see us and they hope that one day we’ll bring them here. We haven’t been together – the whole family, for more than two years”.
“Breakfast at home with my parents, just being with them… Sometimes, when I’m at a warm place and I can hear the TV in the background, I just close my eyes and I feel like I’m home. Everything that reminds me of home is a good memory”, says the emotional Rama.
Safwat jokes that he misses even the bad things.
“I even miss fighting with my brother. That’s the home atmosphere. You can understand me, right?”.
Now, all they can do is adapt to the way of life here. Even though they listen and read what is said about them in the media, they say they don’t feel like foreigners.
“Macedonians are a very nice people. I don’t feel like a refugee here. Maybe someplace else, I would, but when I’m here between these people, I am a part of them. I don’t feel like they see me differently. Trey treat me like they know me. People in other cities are even nicer. The people in the villages we’ve passed through – so nice and outgoing”, says Rama.
They want to be useful, and that is why they volunteer for the Red Cross.
“You wake up every morning and a different info comes through, some different rumor. But, the reality is that nothing changes, we are just wasting our time in vain. We want to be helpful, be of some use to people. Before I started volunteering in the Red Cross, I’ve had a few people there. Sometimes I would go to the storage, help them with work. I volunteered even before I was a part of the Red Cross. I have an opportunity to help. I said to my friend Filip from Kumanovo, ‘One day I’ll be a part of the Red Cross’. He said, ‘Why not?’. So, here we are”, explains the joyful Safwat.
“It’s pretty amazing. In two months, it’ll be one year since I work here. Safwat is with them for eight months now. Time really flies”, adds his sister.
Their main goal now is to graduate from university and make more friends. They say they know a lot of people, but have no close friends.
Even though they’re very young, they have the role of parents to their younger brother.
“He needs someone to guide him, show him his way. He’s at a very sensitive age now. After this period, after what you did in these few years, you’ll be that person for the rest of your life. That’s why it’s important that we guide him and show him what’s wrong and what’s right”, says Safwat.
“I think that the best thing that could happen to us is that the three of us are still together, we have a part of home with us. If I were alone, it would have been so much harder”.
To be continued…
Emilija Petreska
Stefanija Tenekedjieva
*The support of the European Commision for the creation of this visual material does not mean approval of the content, that represents only the attitudes of the authors. The Commision cannot be responsible for any aftermath that comes from the information it contains.