Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Правото на глас е нешто лично и тајно, што никој не смее да го забрани, или пак, да го уценува. Тоа е гласот со кој граѓаните се спротивставуваат и не соучествуваат во работи што не ги одобруваат, но не треба да дозволат ниту некој да им го одземе, бидејќи тоа е добиено по долгогодишна борба на нивните предци.
Ова е заклучокот од вториот настан „На глас“, кој се одржа во Велес, кој треба да ги поттикне младите да го изразот својот став на престојните избори.
Според студентката Сара Миленковска, младите треба да сфатат дека правото на избор е првиот чекор кон еманципирање, односно шанса тие за првпат да станат активен член на заедницата во која припаѓаат. За неа, гласањето значи дека луѓето се обидуваат да ги приметуваат работите што влијаат врз нив, наспроти како што вели, медиумската и образовната пропаганда, кои ги тераат младите да мислат дека нивниот глас нема вредност.
„Бидувањето сведок на одредени работи вас ве прави соучесници. На некој начин, ако ние гледаме дека се прави некаква неправда и дозволуваме таа да продолжи , ние учествуваме со избирање на идејата дека не треба да гласаме, односно да се согласиме дека нешто што е погрешно да продолжи да постои“, рече Миленковска.
Како претставник на младите, вели дека би сакала нејзиниот глас да биде слушнат, но ги повика и останатите да го кажат она што го мислат на денот кога тоа всушност би направило некаква промена – на денот на изборите.
„Јас би излегла да гласам и сметам дека сите ние што сме над 18 би требало да го направиме тоа, затоа што искрено бирам да не бидам соучесник во негативните работи коишто се случуваат. Целта ми е ако сакам да бидат слушната, треба да го насочам мојот глас кон местото каде што ќе ме слушнат. Ако сакам да бидам претставена, ако имам свои идеи, единствениот начин на којшто можам да ги направам е да ги кажам, а тоа е да излезам да гласам“, подвлече таа.
Но, според Миленковска, активен граѓанин се гради уште од самиот почеток на образовниот процеси. Таа вели дека младите треба да се замараат со политика, за утре кога ќе излезат од училишните клупи да не се замараат со проблеми.
Токму во областа на образованието, со свој став се јави и докторантот Марко Кртолица. Тој на наједноставен начин им објасни на младите кои го слушаа неговото обраќање, дека изборите се тие кои некому му даваат моќ да одлучува место нив, односно граѓаните се тие кои им даваат легитимитет на пратениците да зборуваат во нивно име од говорницата.
„На крајот на денот, битно е какво општество ќе оставиме. Вие сте млади, но ќе треба да размислувате какво општество ќе оставите за вашите деца. Така што, и да нема добри кандидати не значи дека треба да останеме неми. Треба да има дадеме до знаење дека не се добри, одиме на избори, правиме неважечки гласови, или може и ние да влеземе во политиката. Но, не треба да бидеме апатични, бидејќи некому тоа му одговара“, нагласи тој.
Кртолица ги повика младите да бидат активни пред престојните и некои идни избори, со својот глас да придонесат во општеството, а со тоа да има луѓе кои ќе бидат добар избор.
Сепак, според граѓанската активистка Ива Михајловска, во никој случај граѓанинот не смее да ја игнорира привилегијата да гласа што му останала во традиција од неговите предци, односно од времето кога тоа било право само на одредени поединци од елитата.
„Правото на глас во Република Македонија е тајно, лично и е уставно загарантирано право, но доколку не го практикуваме, некој може да си поигра со него, да го скрие, може навидум да претстави дека ние сме го искористиле. За да ги спречиме сите тие процеси на еден вид на злоупотреба и манипулација, многу е важно да учествуваме, да излеземе и да го практикуваме она право за кое некој наназад низ годините се борел за ние да го добиеме, дали биле тоа жени, дали тоа биле луѓе од малцински заедници… Важно е дека ние тоа право го имаме во 2016 година и треба да го практикуваме“, истакна Михајловска.
Според неа, никој не смее да го забрани, никој не сме да го уценува или на кој било начин да влева став дека тоа право нема да има никакво влијание во креирањето на политики. Напротив, како што вели, секој глас е важен и секое учество на граѓанин, посебно на младиот човек, со користење на тоа право ќе влијае во креирањето на идните политики.
„Низ годините имаше шпекулации дека некој може да види за кого гласате, дека некој може да препознае, дека има камери во пенкалата, од страна на кутиите.. Тоа се апсолутни невистини, правото на глас е тајно и лично. Вие имате право да гласате за кого сакате, за вашето убедување. Кој и да ве праша за кого сте гласале ви го нарушува вашето право на таен глас, вие дури не ни треба да му кажете некому за кого сте гласале“, посочи таа.
Михајловска е одлучна во намерата да излезе да гласа, бидејќи како што рече, незјиниот глас вреди и ќе направи промени кои луѓето во оваа држава ги заслужуваат, па дури и да си замине.
Е.П.
-
Tribunë: nëse nuk merremi me politikë, do të merremi me probleme
E drejta e votës është diçka personale dhe e fshehtë, që askush nuk guxon të na e ndalojë, ose po, të na shantazhojë. Është vota me të cilën qytetarët kundërvihen dhe nuk bashkëveprojnë në çështje të cilat nuk i pranojnë, por as nuk duhet të lejojnë dikush tjetër të ua marrë këtë të drejtë, sepse këtë e kanë fituar pas luftës shumë vjeçare të stërgjyshërve të tyre.
Ky është përfundimi nga evenimenti i dytë “Me Zë”, i cili u mbajt në Veles, i cili duhet ti nxisë të rinjtë të shprehin qëndrimin e tyre gjatë zgjedhjeve që na paraprijnë.
Sipas studentes Sara Milenkovska, të rinjtë duhet të kuptojnë se e drejta e votës është hapi i parë drejt emancipimit, respektivisht mundësi ata, për herë të parë të bëhen anëtar aktiv i komunitetit të cilit i takojnë. Për të, votimi do të thotë se njerëzit përpiqen ti identifikojnë çështjet që ndikojnë mbi ta, përkundër siç thotë ajo, propagandës së mediave dhe arsimit, të cilat i detyrojnë të rinjtë të mendojnë se zëri i tyre nuk ka vlerë.
“Të jesh dëshmitar i çështjeve të caktuara, juve ju bën bashkëfajtorë. Në këtë mënyrë, nëse ne shohim se po bëhet ndonjë padrejtësi dhe lejojmë ajo të vazhdojë, ne marrim pjesë në zgjidhjen e idesë se nuk duhet të votojmë, respektivisht të pajtohemi se diçka që është e gabuar duhet të vazhdojë të ekzistojë”, tha Milenkovska.
Si përfaqësues i të rinjve, thotë se do të kishte dashur zëri i saj të dëgjohej, por u bën thirrje edhe të rinjve të tjerë ta tregojnë atë që e mendojnë gjatë ditës kur në fakt kjo do të përbënte ndonjë ndryshim – në ditën e zgjedhjeve.
“Unë do të kisha dalë të votoj dhe konsideroj se të gjithë ne që jemi mbi 18 vjeç duhet ta bëjmë këtë, sepse, sinqerisht zgjedh të mos jem bashkëfajtore e punëve negative të cilat po ndodhin. Qëllimi im është, nëse dua të dëgjohem, duhet të drejtoj zërin tim nga vendi ku do të më dëgjojnë. Nëse dua të jem e përfaqësuar, nëse kam idetë time, mënyra e vetme se si mund ta bëj këtë është ti shpreh mendimet time, dhe kjo do të ndodhë nëse dal të votoj”, tha ajo.
Por, sipas Milenkovska , qytetar aktiv ndërtohet që nga fillimi i procesit arsimor. Ajo thotë se të rinjtë, duhet të merren me politikë, që nesër kur të dalin nga bankat e shkollës të mos merren me probleme.
Pikërisht në fushën e arsimit, me qëndrim të vet u paraqit edhe profesori i Fakultetit Juridik dhe doktoranti Marko Krtolica. Ai në mënyrën më të thjeshtë u sqaroi të rinjve të cilët e dëgjonin fjalimin e tij se, zgjedhjet janë ato të cilat dikujt i japin fuqi të vendosin në vend të tyre, respektivisht qytetarët janë ata të cilët u japin legjitimitet deputetëve të flasin në emër të tyre në foltore.
“Në fund të ditës, me rëndësi është çfarë shoqëri do të lëmë. Ju jeni të rinj, por do të duhet të mendoni çfarë shoqëri do të lini për fëmijët tuaj. Kështu që, edhe sikur mos të ketë kandidatë të mirë nuk do të thotë se duhet të ngelim memec. Duhet tua bëjmë me dije se nuk janë të mirë, shkojmë në zgjedhje, bëjmë vota të pa vlefshme, ose edhe ne mund të hymë në politikë. Por nuk duhet të jemi apatik, sepse kjo dikujt i shkon për shtati”, theksoi ai.
Krtolica ju bëri thirrje të rinjve të jenë më aktiv para zgjedhjeve që na paraprijnë dhe gjatë zgjedhjeve të ardhshme, me votën e tyre të kontribuojnë në shoqëri, dhe me këtë të ketë njerëz të cilët do të jenë zgjidhje e mirë.
Megjithatë, sipas aktivistes qytetare, Iva Mihajlovska, në asnjë rast qytetari nuk guxon të injorojë privilegjin për të votuar, që i ka ngelur traditë nga paraardhësit e tyre, nga koha kur kjo ka qenë e drejtë e individëve të caktuar të elitës.
“E drejta e votës në Republikën e Maqedonisë është e fshehur, personale dhe e drejtë e garantuar me Kushtetutë, por nëse nuk e praktikojmë, dikush mund të manipulojë me të, të fshehë, mund ta paraqesë kinse ne e kemi shfrytëzuar. Që të parandalojmë të gjitha këto procese të një forme të keqpërdorimit dhe manipulimit, është me rëndësi të madhe të marrim pjesë, të dalim dhe të praktikojmë atë të drejtë për të cilën vite me radhë më parë kanë luftuar që ne ta gëzojmë, qofshin ato gra, ose persona që ju kanë takuar minoriteteve… Është me rëndësi se ne këtë të drejtë e kemi në vitin 2016 dhe duhet ta praktikojmë”, theksoi Mihajlovska.
Sipas saj, askush nuk guxon ta ndalojë, askush nuk guxon të shantazhojë ose në çfarë do lloj mënyre të involvojë qëndrim se kjo e drejtë nuk ka aspak ndikim mbi krijimin e politikave. Përkundrazi, siç thotë ajo, çdo votë është e rëndësishme dhe çdo pjesëmarrje e qytetarit, në veçanti e personave të rinj, me shfrytëzimin e kësaj të drejtë do të ndikojë në krijimin e politikave të ardhshme.
“Nëpër vite ka pasur spekulime se mund të shihet për kë kemi votuar, se dikush mund të identifikojë, se ka kamera në stilolapsat, nga ana e kutive…. Këto janë të pavërteta absolute, e drejta e votës është e fshehtë dhe personale. Ju keni të drejtë të votoni për kë të doni, për bindjen tuaj. Kushdo që do tu pyes për kë keni votuar u shkel të drejtën tuaj për votë të fshehtë, ju madje as që duhet ti tregoni dikujt për kë keni votuar”, tha ajo.
Mihajllovska është stoike ne qëllimin e saj të dalë të votojë, sepse siç tha ajo, vota e saj vlen dhe do të rezultojë me ndryshime të cilat njerëzit në këtë vend i meritojnë, madje edhe sikur të duhet të largohet.
E.P