Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Студентот по медицина Куштрим Амити беше меѓу волонтерите кои помагаа во ковид центрите во Скопје. Се пријавил за вакцинација уште првиот ден, но со своите колеги на вакцините гледаат како на луксуз, бидејќи како што вели „државата не е способна да ги обезбеди“.
Куштрим Амити, ММСА
Амити забележува дека приоритет во процесот на вакцинација треба да се и студентите по медицина, кои стажираат.
„Ние сме секој ден изложени на ризик директно во клиника, бидејќи нашата практична настава ја извршуваме во болница. Имаме контакт со пациенти“, вели тој за Радио МОФ.
Владимир Панев, СОМА
Разочаран од начинот на справување со вирусот и вакцинацијата е и Владимир Панев, координатор во Студентски организираната медицинска асоцијација (СОМА) во Штип.
„Ако се споредиме со другите држави и колкава е нивната стапка на вакцинираност, и кога сега Израел прогласи над 90 отсто вакцинираност на популацијата, тоа во наши очи е разочарувачки. Ние едвај имаме да ги вакцинираме здравствените работници“, вели тој.
И Панев сè уште чека вакцина, но дава предност на тие што имаат потреба.
Според Инстаграм анкетата на профилот на Радио МОФ, може да се согледа дека дел од младите не ја дочекаа вакцината во својата држава, туку решија да си ја пробат среќата во Србија. Други пак, се пријавиле преку системот вакцинација.мк, но и понатаму не знаат кога ќе дојде нивниот ред.
Извадоци од Инстаграм анкета на Радио МОФ
За најновите случувања околу вакцините и Ковид-19 најчесто дознаваат од медиумите, нивните родители, или научни студии. Повеќето се согласни дека нема доволно информации од страна на државата, кои ќе бидат лесно достапни за населението.
„Би било од корист на профилите на Министерството за здравство да се објасни сè што е потребно да се знае“, гласи еден од одговорите.
„Има доволно информации, но на кои да им веруваме?“, вели друг читател.
Да се верува на науката, не на Фејсбук и Твитер „научници“
Освен вирусот, се шират и дезинформациите поврзани со него. Според Амити, младите се скептични кога станува збор за коронавирусот, вакцините или пак, процесот на лекување.
„Живееме во време на интернет, на социјални мрежи, каде секој си зема за право да кажува мислење и тоа да не е базирано врз ниеден факт. Тоа пак влијае многу кај младите и тие навистина мислат дека штетно е да се прими вакцина, дека не чипираат, не контролираат… Јас сум имал прилики и од мои блиски и пријатели да негираат да примат вакцина“, вели загрижено тој.
Амити е и дел од Македонската медицинска студентска асоцијација (ММСА), каде периодов се обидуваа преку работилници и предавања да ја информираат јавноста за Ковид-19 и вакцинацијата.
„Од страна на државата за жал нема ништо, нула. Затоа и голем дел од населението се скептични. Државата не успева во ништо. Нема никаква кампања“, коментира тој.
Неколкуте случаи на нус појави раѓаат скептицизам која вакцина да се одбере, смета неговиот колега Панев.
Најави дека со СОМА во наредниот период ќе анализираат научни студии и ќе ги ажурираат податоците за вакцинацијата и несаканите ефекти.
„Во однос на безбедноста на вакцините, има многу мал процент на несакани ефекти и случаи со тешка манифестација на болест“, смирува тој.
Радио МОФ ги праша Министерството за здравство и Министерството за образование и наука дали имаат конкретен план како ќе се одвива вакцинацијата кај младите и на кој начин ги информираат за целиот процес. Нивните куси одговори гласат:
МЗ: Вакцините се наменети за лица на возраст над 18 години и сите кои ќе појават интерес за имунизација ќе имаат можност да се вакцинираат. Начинот на пријавување е ист за сите граѓани, односно можат да се пријават на веб-страната vakcinacija.mk и преку матичните лекари за лица над 70 години.
МОН: Министерството за образование и наука согласно своите надлежности, а во координација со здравствените институциии, доставува податоци за етапна вакцинација на наставниот кадар.
Студентските претставници на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ ги повикаа своите колеги од сите факултети да се пријават за вакцинација.
Од Универзитетското студентско собрание соопштија дека ректорот Никола Јанкуловски иницирал приоритетна вакцинација на вработените и на студентите на универзитетот. Ова како што велат тие, е во рамки на Планот за масовна имунизација на населението. Засега ваков апел нема од другите универзитети.
За споредба, вакцинацијата на студентите во Србија, започна на 22 март. Тие имаат избор од три вакцини – Астра Зенека, Фајзер и Синофарм. Процесот се одвива на неколку пункта, меѓу кои и студентските поликлиники. Првично се вакцинираа студенти од приоритетни групи и студентите по медицина во завршна година.
Третата доза на вакцинација е почитување на мерките
Масовната имунизација кај нас пак се одвива во спортската сала „Борис Трајковски“ во Скопје, каде веќе се вакцинираа вработени во АРМ, полиција, воспитувачи, наставници од прво до третто одделение, вработени во медиуми, во правосудниот систем и Собрание.
Од утре продолжува имунизацијата според возраста. Во оваа фаза ќе бидат опфатени возрасни лица, односно постари – категорија што е опфатена со најголем број на хронични болести, со висок ризик за тешка форма на Kовид-19 болест, компликации и смртен исход.
Досега над 26 000 граѓани се вакцинирани од почетокот на процесот на имунизација, a околу 160 000 други кои се пријавени, чекаат термин за вакцинација.
Додека младите во Северна Македонија да ја добијат вакцината, треба да ги почитуваат препораките, предупредуваат Амити и Панев.
„Јас првично би им препорачал да внимаваат. Да ги почитуваат мерките како прво и основно, бидејќи трета доза на вакцинација во наводници е почитување на мерки. Како млади ние навистина и не треба засега да се вакцинираме, но треба да мислиме за сите други кои мора да се вакцинираат, а нема за нив“, забележа Амити.
„Да ги следат препораките, да држат растојание, со маски, да избегнуваат журки и масовни собирање. Да прават повеќе онлајн дружби“, се надоврзува Панев.
Емилија Петреска
-
Të rinjtë presin në radhë për vaksinë
Studenti i mjekësisë Kushtrim Amiti ishte ndër vullnetarët që ndihmuan në kovid qendrat në Shkup. Ai aplikoi për vaksinim që ditën e parë, por me kolegët e tij i sheh vaksinat si një luks, sepse, siç thotë ai, “shteti nuk është në gjendje t’i sigurojë vaksinat”.
Kushtrim Amiti, MMSA
Amiti vëren se përparësi në procesin e vaksinimit duhet të kenë studentët e mjekësisë, që bëjnë stazhim.
“Ne jemi të ekspozuar në rrezik të drejtpërdrejtë çdo ditë në klinikë, sepse mësimin praktik e realizojmë në spital. Kemi kontakte me pacientë,” tha ai për Radio MOF.
Vladimir Panev, SOMA
I dëshpëruar nga mënyra se si ballafaqohen me virusin dhe vaksinimin është Vlladimir Panev, koordinator në Asociacionin e Organizuar të Studentëve të Mjekësisë (SOMA) në Shtip.
“Nëse krahasohemi me vendet e tjera dhe sa është shkalla e vaksinimit të tyre, dhe kur Izraeli tani deklaron mbi 90 përqind të vaksinimit të popullsisë, kjo në sytë tona është zhgënjyese. Ne mezi kemi të vaksinojmë punonjësit shëndetësor”, thotë ai.
Panev është ende duke pritur vaksinë, por ai u jep përparësi atyre që kanë nevojë për vaksinim.
Sipas sondazhit në Instagram në profilin e Radio MOF, mund të shihet se disa nga të rinjtë nuk pritën vaksinën në vendin e tyre, por vendosën të provonin fatin në Serbi. Të tjerët janë regjistruar përmes sistemit të vaksinnacija.mk, por ende nuk e dinë se kur do të vijë radha e tyre.
Извадоци од Инстаграм анкета на Радио МОФ/ Pjesë nga Instagram sondazhi i Radio MOF
Zhvillimet e fundit në lidhje me vaksinat dhe Kovid-19 mësohen më shpesh nga mediat, prindërit e tyre ose studimet shkencore. Shumica pajtohen se nuk ka informacion të mjaftueshëm nga shteti, i cili do të jetë lehtësisht i arritshëm për popullatën.
“Do të ishte e dobishme që profilet e Ministrisë së Shëndetësisë të shpjegojnë gjithçka që duhet të dihet”, thuhet në një nga përgjigjet.
“Ka mjaft informacion, por kujt duhet t’i besojmë?”, thotë një tjetër lexues.
Besoni shkencën, jo “shkencëtarët” e Facebook dhe Twitter
Përveç virusit, përhapen edhe dezinformata në lidhje me të. Sipas Amitit, të rinjtë janë skeptikë kur bëhet fjalë për koronavirusin, vaksinat ose procesin e shërimit.
“Jetojmë në epokë të Internetit, të rrjeteve sociale, ku të gjithë marrin të drejtën të shprehin mendim dhe nuk bazohet në asnjë fakt. Kjo nga ana tjetër prek shumë të rinj dhe ata me të vërtetë mendojnë se është e dëmshme të pranosh vaksinë, se mos na vendosin çip, na kontrollojnë… Unë kam pasur mundësi nga të afërmit dhe miqtë e mi të refuzojnë të pranojnë vaksinën” thotë ai i shqetësuar.
Amiti është gjithashtu pjesë e Asociacionin e Organizuar të Studentëve të Mjekësisë të Maqedonisë (MMSA) , ku gjatë kësaj periudhe ata u përpoqën të informonin publikun për CKvid-19 dhe vaksinimin përmes punëtorive dhe ligjëratave.
“Fatkeqësisht, nuk ka asgjë nga shteti, zero. Kjo është arsyeja pse një pjesë e madhe e popullsisë është skeptike. Shteti nuk ka sukses në asgjë. Nuk ka fushatë”, komentoi ai.
Disa raste të efekteve anësore krijojnë skepticizëm cilën vaksinë të zgjedhin, thotë kolegu i tij Panev.
Ai njoftoi se SOMA në periudhën e ardhshme do të analizojnë studimet shkencore dhe do të azhurnojnë të dhënat për vaksinimin dhe efektet anësore.
“Për sa i përket sigurisë së vaksinave, ka një përqindje shumë të vogël të efekteve anësore dhe rasteve të sëmundjeve të rënda”, tha ai.
Radio MOF pyeti Ministrinë e Shëndetësisë dhe Ministrinë e Arsimit dhe Shkencës nëse ata kanë plan specifik se si do të bëhet vaksinimi i të rinjve dhe si i informojnë ata për të gjithë procesin. Përgjigjet e tyre të shkurtra janë:
MSH: Vaksinat janë të destinuara për njerëzit mbi moshën 18 vjeç dhe kushdo që tregon interes për imunizim do të ketë mundësinë e vaksinimit. Metoda e regjistrimit është e njëjtë për të gjithë qytetarët, përkatësisht mund të aplikojnë në ueb faqen vakcinacija.mk dhe përmes mjekëve amë për persona mbi 70 vjeç.
MASH: Ministria e Arsimit dhe Shkencës, në përputhje me kompetencat e saj, dhe në koordinim me institucionet shëndetësore, paraqet të dhëna për vaksinimin fazor të stafit mësimdhënës.
Përfaqësuesit e studentëve të Universitetit “Shën Kirili dhe Metodi u bëri thirrje kolegëve të tyre nga të gjitha fakultetet që të aplikojnë për vaksinim.
Asambleja Studentore e Universitetit njoftoi se Rektori Nikolla Jankullovski ka iniciuar vaksinim prioritar për stafin dhe studentët e universitetit. Kjo, siç thonë ata, është pjesë e Planit për imunizimin masiv të popullatës. Deri më tani, nuk ka një apel të tillë nga universitetet e tjera.
Për krahasim, vaksinimi i studentëve në Serbi filloi në 22 mars. Ata kanë një zgjedhje prej tre vaksinave – Astra Zeneka, Fajzer dhe Sinofarm. Procesi zhvillohet në disa pika, përfshirë poliklinikat studentore. Studentët nga grupet me prioritet dhe studentët e vitit të fundit të mjekësisë u vaksinuan fillimisht.
Doza e tretë e vaksinimit është respektimi i masave
Imunizimi masiv në vendin tonë po zhvillohet në sallën e sporteve “Boris Trajkovski” në Shkup, ku punonjësit e ARM-së, policia, edukatorët, mësuesit nga klasa e parë deri në të tretën, punonjësit në media, në sistemin gjyqësor dhe Kuvend, tashmë u vaksinuan.
Nga nesër vazhdon imunizimi sipas moshës. Kjo fazë do të përfshijë personat e moshuar – një kategori që përfshihet nga numri më i madh i sëmundjeve kronike, me rrezik të lartë për formë të rëndë të Kovid-19, komplikime dhe vdekje.
Deri më tani, mbi 26 000 qytetarë janë vaksinuar që nga fillimi i procesit të imunizimit, dhe rreth 160 000 të tjerë që janë regjistruar janë duke pritur për datë për vaksinim.
Derisa të rinjtë në Maqedoninë e Veriut të marrin vaksinën, duhet të ndjekin rekomandimet, paralajmërojnë Amiti dhe Panev.
“Fillimisht do t’i këshilloja që të bënin kujdes. Të respektojnë masat para së gjithash, sepse doza e tretë e vaksinimit në thonjëza është respektim i masave. Si të rinj, ne me të vërtetë nuk duhet të vaksinohemi për momentin, por duhet të mendojmë për të gjithë të tjerët që duhet të vaksinohen, ndërsa për ata nuk ka,” tha Amiti.
“Ndiqni rekomandimet, mbani distancën tuaj, mbani maska, shmangni ndejat dhe tubimet masive. Të bëjnë më shumë online shoqërime”, shton Panev.
Emilia Petreska
