Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
И покрај тоа што речиси сите рокови од Законот за младинско учество (Закон за млади) се истечени, Владата, државните институции и општините имаат исполнето само мал дел од законските обврски кои требаше да им помогнат на младите, покажува нова анализа на Националниот младински совет на Македонија (НМСМ).
Три години по стапувањето на сила на овој Закон, државава се` уште нема Национално собрание за млади, Национална стратегија за млади, ниту пак Истражувачки центар за млади, тела кои според законот требаше да бидат формирани уште во 2021 година. Сликата е уште полоша на локално ниво, каде само мал процент од општините ги имаат исполнето законските обврски за формирање канцеларии за млади, локални младински совети или пак младински центри.
Од НМСМ, кои го објавија новиот Мониторинг извештај за имплементанција на Законот за младинско учество и младински политики за 2023 велат дека свесноста кај институциите за имплементација на Законот за млади останува на ниско ниво. Според нив, еден од главните предизвици останува Канцеларијата за млади.
„Општините не ја сфаќаат улогата на овие канцеларии, и како такви ги сметаа физичките канцеларии каде што е стациониран службеникот за млади, или дополнително простори кои ги алоцираат за користење на локалните младински совети“, стои во Извештајот.
Според НМСМ, имплементацијата на Законот доминира во урбаните, а затајува во руралните средини. Како позитивен пример е издвоена Општина Пробиштип, која и покрај помалиот број жители издвоила средства за отворање на младински центар.
„Врз основа на добиените податоци, заклучокот е дека во 2022 година, само 7 општини издвоиле конкретни средства за имплементирање на Законот. Врз основа на планираните буџети за 2023 година, 13 општини издвоиле средства за имплементација на Законот“, стои во Мониторинг извештајот.
Во документот се предлага итна имплементација на одредбите од Законот, особено на локално ниво, како и зајакнување на капацитетите на Агенцијата за млади и спорт за спроведување на законските одредби.
Една од главните причини зошто Законот за млади не се спроведува веројатно е тоа што не пропишува никаква казна за надлежните институции доколку не ги почитуваат обврските. Токму затоа во Извештајот се бара и воведување казнени одредби во Законот и креирање механизми за надзор на спроведувањето на Законот на централно и општинско ниво.
Законот за младинско учество беше донесен на почетокот на 2020 година. Целта беше да се зајакне младинското учество, да се засили влијанието на младите врз политиките од нивен интерес и да се воспостават повеќе сервиси на локално и национално ниво што ќе помогне во нивниот активизам и социјален развој.
Даниел Евросимоски
-
Institucionet nuk e bëjnë mall Ligjin për të rinjtë [Infografik]
Edhe pse pothuajse të gjitha afatet e Ligjit për pjesëmarrje rinore (Ligji për të rinjtë) kanë skaduar, qeveria, institucionet shtetërore dhe komunat kanë përmbushur vetëm një pjesë të vogël të detyrimeve ligjore që supozohej të ndihmonin të rinjtë, tregon një analizë e re nga Këshilli Rinor Nacional të Maqedonisë (KRNM).
Tre vjet pas hyrjes në fuqi të këtij ligji, vendi ende nuk ka një Kuvend Kombëtar për të rinjtë, Strategji Kombëtare për të rinjtë, ose Qendër Hulumtuese për të rinjtë, organe që sipas ligjit është dashur të jenë funksionale që në vitin 2021. Pamja është edhe më e keqe në nivel lokal, ku vetëm një përqindje e vogël e komunave kanë përmbushur detyrimet ligjore për krijimin e zyrave rinore, këshillave rinorë lokalë ose qendrave rinore.
KRNM, e cila publikoi Raportin e ri të Monitorimit për Zbatimin e Ligjit për pjesëmarrje rinore dhe politika rinore për vitin 2023, thotë se ndërgjegjësimi në mesin e institucioneve për zbatimin e Ligjit për të rinjtë mbetet në nivel të ulët. Sipas tyre, një nga sfidat kryesore mbetet Zyra rinore.
“Komunat nuk e kuptojnë rolin e këtyre zyrave, dhe si të tilla konsiderohen zyrat fizike ku është vendosur nëpunësi rinor, apo edhe hapësirat që i ndajnë për përdorimin nga këshillat rinorë lokal”, thuhet në Raport.
Sipas KRNM-së, zbatimi i Ligjit dominon në zonat urbane dhe ka ngecje në zonat rurale. Një shembull pozitiv është Komuna e Probishtipit, e cila, përkundër numrit më të vogël të banorëve, ka ndarë mjete financiare për hapjen e një qendre rinore.
“Nga të dhënat e siguruara, konkluzioni është se në vitin 2022, vetëm 7 komuna kanë ndarë mjete specifike për zbatimin e Ligjit. Bazuar në buxhetet e planifikuara për vitin 2023, 13 komuna kanë ndarë mjete për zbatimin e Ligjit”, thuhet në Raportin e Monitorimit.
Dokumenti propozon zbatimin e menjëhershëm të dispozitave të Ligjit, veçanërisht në nivel lokal, si dhe forcimin e kapaciteteve të Agjencisë për Rini dhe Sport për zbatimin e dispozitave ligjore.
Një nga arsyet kryesore pse Ligji për të rinjtë nuk zbatohet është ndoshta sepse nuk parashikon ndonjë dënim për institucionet kompetente nëse ato nuk përmbushin detyrimet. Kjo është arsyeja pse Raporti kërkon vendosjen e dispozitave ndëshkimore në Ligj dhe krijimin e mekanizmave për monitorimin e zbatimit të Ligjit në nivel qendror dhe komunal.
Ligji për pjesëmarrje rinore u miratua në fillim të vitit 2020. Qëllimi ishte forcimi i pjesëmarrjes së të rinjve, forcimi i ndikimit të të rinjve në politikat në interes të tyre dhe krijimi i më shumë shërbimeve në nivel lokal dhe kombëtar që do të ndihmonte në aktivizmin dhe zhvillimin e tyre social.
Daniell Evrosimoski
