Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Вештачката интелигенција (ВИ) ќе влијае на речиси 40 отсто од сите работни места, покажува нова анализа на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), пренесува Би-Би-Си.
Управниот директор на ММФ Кристалина Георгиева вели дека „во повеќето сценарија, вештачката интелигенција најверојатно ќе ја влоши севкупната нееднаквост“.
Георгиева додава дека креаторите на политиката треба да се осврнат на „вознемирувачкиот тренд“ за да „спречат технологијата дополнително да ги поттикне социјалните тензии“.
Според ММФ, вештачката интелигенција веројатно ќе влијае на поголем дел од работните места – околу 60% – во напредните економии. Во половина од овие случаи, работниците може да очекуваат да имаат корист од интеграцијата на вештачката интлигенција, што може да ја зголеми нивната продуктивност.
Во други случаи, пак, вештачката интелигенција ќе ги извршува клучните задачи што моментално ги извршуваат луѓето, што може да ја намали побарувачката на работна сила, да влијае на платите, па дури и да искорени работни места.
Во меѓувреме, ММФ проектира дека технологијата ќе влијае на само 26 отсто од работните места во земјите со ниски приходи. Според Георгиева, многу од овие земји немаат инфраструктура или квалификувана работна сила за да ги искористат придобивките од ВИ, што го зголемува ризикот со текот на времето технологијата да ја влоши нееднаквоста меѓу нациите.
Работниците со пониски примања и постарите може да заостанат, смета ММФ.
„Клучно е земјите да воспостават сеопфатни мрежи за социјална заштита и да понудат програми за преквалификација на ранливите работници“, рече Георгиева. „Со тоа, можеме да ја направиме транзицијата со вештачка интелигенција поинклузивна, заштитувајќи ги ресурсите за живот и ограничувајќи ја нееднаквоста“.
Извештајот на Голдман Сакс во 2023 година, процени дека вештачката интелигенција би можела да замени еквивалент на 300 милиони работни места со полно работно време – но, исто така, нотираше дека може да има и нови работни места заедно со „бум во продуктивноста“.
Во Македонија, професорот професорот на Факултетот за информатички науки и компјутерско инженерство (ФИНКИ), Ѓорѓи Маџаров, посочи дека вештачката интелигенција (ВИ) не е ништо ново, веќе 40-50 години се користи, ама главно од информатичко-технолошкиот сектор. Огромната промена, односно разликата е што сега обичниот човек добива алатка која се базира на ВИ и ќе треба самиот да ја користи таквата технологија, со цел рационално да креира нови производи и вредности.
Според професорот, луѓето цело време се обидуваме нешто да оптимизираме, да си ја „олесниме“ работата. Исто како што пред стотици години се случило олеснување во земјоделието или сточарството, т.е. автоматизација на тој процес.
„Сега со ВИ повторно обезбедуваме оптимизација во рамките на определени сектори. Постојат јазични модели кои се многу моќни, кои можат многу брзо, за краток временски период, да заменат одредени работни позиции и комплетно да ги автоматизираат. Оние што ќе ги креираат тие алатки да имаат голем бенефит, меѓутоа може да биде проблематично тоа што ќе бидат заменети луѓе и нивниот реален ангажман, бидејќи ќе треба да се трансформираат и работат нешто друго“, забележа Маџаров.
Инаку, анализата на ММФ доаѓа додека глобалните деловни и политички лидери се собираат на Светскиот економски форум во Давос, Швајцарија. Вештачката интелигенција е тема на дискусија, по порастот на популарноста на апликациите како ChatGPT.
Технологијата се соочува со зголемена регулација низ целиот свет. Минатиот месец, претставниците на Европската унија постигнаа привремен договор за првите сеопфатни закони во светот за регулирање на употребата на вештачка интелигенција.
Европскиот парламент ќе гласа за предлозите на Законот за вештачка интелигенција на почетокот на оваа година, но било кое законодавство нема да стапи на сила најмалку до 2025 година.
САД, Велика Британија и Кина допрва треба да ги објават своите упатства за вештачка интелигенција.
-
Inteligjenca artificiale do të godasë 40% të vendeve të punës dhe do ta përkeqësojë pabarazinë, alarmon FMN
Inteligjenca artificiale (IA) do të ndikojë ndaj pothuajse 40 përqind të të gjitha vendeve të punës, tregon analiza e re e Fondit Monetar Ndërkomëbtar (FMN), transmeton BBC.
Drejtori menaxhues i FMN-së Kristalina Georgieva thotë se “në shumicën e skenarëve, inteligjenca artificiale me shumë gjasë do ta përkeqësojë pabarazinë e përgjithshme”.
Georgieva shton se, politik-bërësit duhet t’i referohen “trendit shqetësues” që të “parandalojnë që teknologjia t’i nxisë në mënyrë shtesë tensionet sociale”.
Sipas FMN-së, inteligjenca artificiale me shumë gjasë do të ndikojë në numrin më të madh të vendeve të punës- rreth 60% – në ekonomitë e përparuara. Në gjysmën e këtyre rasteve, punëtorët mund të presin të kenë interes nga integrimi i inteligjencës artificiale, që mund të rrisë produktivitetin e tyre.
Në raste të tjera, megjithatë, inteligjenca artificiale do t’i kryejë detyrat kyçe që i bëjnë momentalisht njerëzit, që mund të ulë kërkesën e fuqisë punëtore, të ndikojë në pagat dhe madje të zhdukë vende të punës.
Në ndërkohë, FMN projekton se teknologjia do të ndikojë në vetëm 26 përqind të vendeve të punës në vendet me të ardhura të vogla. Sipas Georgievës, shumë prej këtyre vendeve nuk kanë infrastrukturë apo fuqi punëtore të kualifikuar që të shfrytëzojnë përfitimet nga IA, që e rrit rrezikun me kalimin e kohës që teknologjia ta rrisë pabarazinë mes kombeve.
Punëtorët me të ardhura më të vogla dhe më të moshuar mund të mbesin prapa, vlerëson FMN.
“Është kyçe që vendet të vendosin rrjete gjithëpërfshirëse për mbrojtje sociale dhe të ofrojnë programe për rikualifikim të punëtorëve të rrezikuar”, tha Georgieva. “Me këtë, mund ta bëjmë tranzicionin me inteligjencë artificiale më inkluzivë, duke mbrojtur resurset për jetë dhe duke kufizuar pabarazinë”.
Raportit i Goldman Sachs i vitit 2023, vlerësoi se, inteligjenca artificiale do të mund të zëvendësojë ekuivalentin e 300 milionë vendeve të punës me orar të plotë të punës – por, gjithashtu nënvizoi se mund të ketë edhe vende të reja të punës me “hov në produktivitet”.
Profesori i Fakultetit të Shkencave Informatike dhe Inxhinierisë Kompjuterike, Gjorgji Maxharov tha se IA nuk është diçka e re në Maqedoni, shfrytëzohet tashmë 40-50 vite, por kryesisht në sektorin informatiko – teknologjik. Ndryshimi drastik, përkatësisht dallimi është që tani njeriu i thjeshtë merr një vegël që bazohet në IA dhe do të duhet që vet ta përdorë teknologjinë e tillë, me qëllim që të krijojë në mënyrë racionale produkte dhe vlera të reja.
Sipas profesorit, njerëzit gjatë gjithë kohës mundohemi të optimizojmë diçka, t’ia “lehtësojmë” punën vetes. Ashtu sikurse ka pasur lehtësim qindra vite më parë në bujqësi apo blegtori, përkatësisht automatizim i atij procesi.
“Tani me IA sigurojmë përsëri optimizim në kuadër të sektorëve të caktuar. Ekzistojnë modele gjuhësore të cilët janë shumë të fuqishëm, të cilët mund shumë shpejtë, për periudhë të shkurtër kohore, të zëvendësojmë pozicione të caktuara të punës dhe t’i automatizojnë tërësisht. Ata që do t’i krijojnë ato vegla të lenë përfitim të madh, megjithatë mund të jetë problematike që ajo që do të zëvendësohen njerëz dhe angazhimi i tyre real, sepse do të duhet të transformohen dhe punojnë diçka tjetër”, nënvizoi Maxharov.
Ndryshe, analiza e FMN-së vjen në periudhën kur liderët global të biznesit dhe politikës mblidhen në Forumin Botëror Ekonomik në Davos, Zvicër. Inteligjenca artificiale është temë e diskutimit, pas rritjes së popullaritetit të aplikacioneve si ChatGPT.
Teknologjia po përballet me rregullim të rritur në gjithë botën. Muajin e kaluar, përfaqësues të Nashkimit Evropian arritën marrëveshje të përkohshme për ligjet e para gjithëpërfshirëse në botë për rregullimin e përdorimit të IA.
Parlamenti Evropian do të votojë për propozimet e Ligjit për inteligjencë artificiale në fillim të këtij viti, por asnjë lloj legjislacioni nuk do të hyjë në fuqi më së paku deri në vitin 2025.
ShBA, Britania e Madhe dhe Kina do t’i publikojnë më tej udhëzimet e tyre për inteligjencë artificiale.
