Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Измени на Законот за високо образование, преиспитување на бројот и законитоста на универзитетите, ревидирање на студиските програми и проверка на знаењата на моменталниот професорски кадар на факултетите во земјава. Ова се дел од работите на кои во следниот период ќе се фокусира ново формираното Национално координативно тело за реформи во високото образование, науката, истражувањето и развојот.
Националното координативно тело денес ја одржа својата прва седница. Со него раководи министерката за образование и наука Весна Јаневска, а членуваат триесетина независни професори избрани според одлука на Влада од националниот совет за образование и Интеруниверзитетската конференција од универзитетите. Има претставници на стопанската комора и на невладините организации, а како што рече министерката, ќе бидат вклучени и студентските здруженија.
„Прво, ќе спроведеме една акција на согледување на сегашната состојба, од што дел е изработено. Потоа во акцискиот план ќе продолжиме со најбитните и најзначајните промени кои треба да се направат за ова тело да може понатаму поефикасно да функционира и токму во овој момент кога пред да ја дадеме оваа изјава се договоривме дека еден од најважните моменти е Законот за високо образование на кој веднаш ќе почне да се работи“, истакна Јаневска.
Весна Јаневска / фото: Радио МОФ
На новинарско прашање за тоа дали ќе има промени во начинот на финансирање на студиите за да се намали бројот на млади кои се отселуваат поради студии, министерката рече дека задржувањето на студентите дома се прави со соодветни студиски програми кои би им понудиле соодветни и современи знаења, вештини и кометенции.
„Во однос на студирањата во странство, не одат затоа што – барем од моите информации – таму им е поевтино, секако не може да им биде поевтино, туку затоа што не се задоволни од квалитетот на образованието кое го добиваат или од студиските програми коишто универзитетите им ги нудат. Секако, може да разговараме и ќе разговараме и за облиците на студентски стандард од кои студентите би можеле да бидат позадоволни, од сместување, исхрана, па и некои други погодности кои тие ги бараат“, рече Јаневска.
Одговарајќи на друго прашање за стручниот кадар на факултетите, министерката рече дека недостатокот на подмладок на факултет е нешто за што јавноста знае, но и нешто што не може да се реши во кус период.
„Веќе како министерство побаравме од универзитетите да ни испратат допис за тоа што е најургентно, ние не сакаме да изгубиме катедри, да затвараме катедри и еден таков допис во однос на наставно – научните звања добивме. А, секако дека има и потреба од технички кадар. За решавање на проблемот со техничкиот кадар ќе бараме и поинакви решенија освен нови вработувања. Затоа што јавна тајна е дека во одредени институции во државата постои превработеност и можеби ќе можеме тука да избалансираме префрлања, прераспределувања“, посочи таа.
Кон ова се осврна и националната координаторка на телото, Солза Грчева која рече дека една од суштинските реформи на кои ќе работи телото е критериумот за напредување во наставно-научните звања.
„Ние имаме огромен број професори затоа и немаме подмладок на факултетите бидејќи целиот буџет се апсорбира кај овие повисоки звања на професори со сомнителни резултати затоа што се унапредиле со сомнителни резултати. Таквите професори ни оневозможуваат да ги развиеме програмите како Еразмус+. Бидејќи Еразмус+ не е еднонасочна улица во која нашите ќе се отселуваат ќе одат по разни универзитети, а кај нас нема да доаѓаат странски студенти, зошто? Затоа што имаме професори кои нудат застерни знаења, кои честопати и не знаат странски јазик и така натаму“, рече Грчева.
Прва конститутивна седница на Националното координативно тело за реформи во високото образование / фото: МОН
Таа нагласи дека Националното координативно тело ќе работи системски на долгогодишните напластени проблеми со кои се соочува образовниот систем.
„Како тоа се доведовме во ситуација да имаме најголем број на универзитети приватни и државни во една толку мала земја? Како се доведовме во ситуација да имаме најголем број на студиски програми, а студентите кои завршуваат факултет немаат оформено струка. Не можат да бидат примени, апсорбирани веднаш од стопанството. Како се доведовме до тоа да сите се запишуваат на така наречени академски студии, а универзитетите да не покажуваат интерес да отвараат таканаречени куси професионлани студии каде што нема потреба студентот и неговото семејство да трошат пари за петгодишни студии“, истакна Грчева и рече дека преку решавање на овие прашања ќе се постигне целта за квалитетно високо образование.
Националното координативно тело за реформи во високо образование беше формирано во јули оваа година по одлука на Владата. Телото ќе има обврска на секои шест месеци да доставува извештај за работата до Владата.
Ангела Бошкоска
-
Ligji për arsimin e lartë dhe inspektimi i punës së universiteteve me prioritet nga organi i ri për reformat në arsimin e lartë
Ndryshime në Ligjin e Arsimit të Lartë, rishikim i numrit dhe ligjshmërisë së universiteteve, rishikim i programeve të studimit dhe verifikim i njohurive të stafit aktual pedagogjik të fakulteteve në vend. Këto janë disa nga çështjet në të cilat Trupi Koordinues Kombëtar i sapoformuar për Reformat në Arsimin e Lartë, Shkencë, Kërkim dhe Zhvillim do të fokusohet në periudhën e ardhshme.
Trupi Koordinues Kombëtar ka zhvilluar sot seancën e parë. Ai udhëhiqet nga ministrja e Arsimit dhe Shkencës, Vesna Janevska, ndërsa anëtarë janë tridhjetë profesorë të pavarur të përzgjedhur sipas vendimit të Qeverisë nga Këshilli Nacional për Arsim dhe Konferenca Ndëruniversitare e Universiteteve. Ka përfaqësues të Odës Ekonomike dhe organizatave joqeveritare dhe siç tha ministri do të përfshihen edhe shoqatat studentore.
“Së pari do të zhvillojmë një aksion për vlerësimin e situatës aktuale, nga e cila është bërë një pjesë. Më pas, në planin e veprimit do të vazhdojmë me ndryshimet më të rëndësishme dhe më domethënëse që duhen bërë në mënyrë që ky organ të vazhdojë të funksionojë në mënyrë më efikase dhe pikërisht në këtë moment, para se të bënim këtë deklaratë, ramë dakord që një nga momentet më të rëndësishme është Ligji për Arsimin e Lartë, në të cilin do të fillojë të punohet menjëherë”, theksoi Janevska.
Vesna Janevska / foto: Radio MOF
Në pyetjen e një gazetari nëse do të ketë ndryshime në mënyrën e financimit të studimeve për të reduktuar numrin e të rinjve që largohen për studime, ministrja tha se mbajtja e studentëve në vend bëhet me programe të përshtatshme studimi që do t’u ofronin atyre njohuri, aftësi dhe kompetenca të duhura dhe adekuate.
“Sa i përket studimit jashtë vendit, ata nuk shkojnë sepse – të paktën nga informacionet e mia – atje e kanë më lirë, sigurisht që nuk mund t’u kushtojë më lirë, por sepse nuk janë të kënaqur me cilësinë e arsimit që marrin apo me programet e studimit që u ofrojnë universitetet. Natyrisht, ne mund dhe do të diskutojmë për format e standardit studentor me të cilat studentët mund të jenë më të kënaqur, që nga akomodimi, ushqimi dhe disa komoditete të tjera që kërkojnë”, tha Janevska.
Duke iu përgjigjur një pyetjeje tjetër për stafin profesional të fakulteteve, ministrja tha se mungesa e të rinjve në universitet është diçka që e di publiku, por edhe diçka që nuk mund të zgjidhet në një kohë të shkurtër.
“Ne si ministri tashmë kemi kërkuar nga universitetet që të na dërgojnë një letër për atë që është më urgjente, nuk duam të humbasim katedra, të mbyllim katedra dhe kemi marrë një letër të tillë në lidhje me titujt mësimorë dhe shkencorë. Dhe sigurisht që ka nevojë për staf teknik. Për të zgjidhur problemin me stafin teknik do të kërkojmë zgjidhje të tjera përveç punësimeve të reja. Sepse është sekret publik që ka mbipunësim në disa institucione në vend dhe ndoshta këtu do të mund të balancojmë transferimet, rishpërndarjet”, theksoi ajo.
Në lidhje me këtë u ndërlidh edhe koordinatorja nacionale e organit, Solza Gërçeva, e cila tha se një nga reformat thelbësore në të cilën do të punojë organi është kriteri për avancim në profesionet mësimore-shkencore.
“Ne kemi një numër të madh të profesorëve, prandaj nuk kemi të ri në fakultete sepse i gjithë buxheti absorbohet nga këta profesorë të rangut të lartë me rezultate të dyshimta sepse janë avancuar me rezultate të dyshimta. Profesorë të tillë na e bëjnë të pamundur zhvillimin e programeve si Erasmus+. Meqenëse Erasmus+ nuk është një rrugë njëkahëshe në të cilën studentët tanë do të largohen dhe do të shkojnë në universitete të ndryshme, dhe studentët e huaj nuk do të vijnë tek ne, pse? Sepse kemi profesorë që ofrojnë njohuri të vjetruara, që shpesh nuk dinë një gjuhë të huaj e kështu me radhë”, tha Gërçeva.
foto: MON
Ajo theksoi se Trupi Koordinues Kombëtar do të punojë në mënyrë sistematike për problemet të shtresuara të kahmotshme me të cilat përballet sistemi arsimor.
“Si kemi ardhur në një situatë ku kemi numrin më të madh të universiteteve private dhe shtetërore në një vend kaq të vogël? Si kemi ardhur në një situatë ku kemi numrin më të madh të programeve të studimit, dhe studentët që mbarojnë fakultetin nuk kanë profesion të ndërtuar. Ato nuk mund të merren, të absorbohen menjëherë nga ekonomia. Si arritëm në pikën që të gjithë regjistrohen në të ashtuquajturat studime akademike, dhe universitetet nuk tregojnë interes për hapjen e të ashtuquajturave studime të shkurtra profesionale ku nuk ka nevojë që studenti dhe familja e tij të shpenzojnë para për studimet pesëvjeçare“, theksoi Gërçeva dhe tha se me zgjidhjen e këtyre çështjeve do të arrihet qëllimi për arsim të lartë cilësor.
Trupi nacional koordinativ për reforma në arsim të lartë u formua në korrik të këtij viti me vendim të Qeverisë. Trupi ka për obligim që në çdo muaj të dorëzojë raport për punën në Qeveri.
Angela Boshkoska
