Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Додека статистика на месечно ниво, во март, измери инфлација во “негативна зона“, новите експертски проценки укажуваат дека годинава сепак ценовниот притисок ќе се зголеми. Новата Анкета за инфлациски очекувања што ја направи НБМ покажува дека економистите очекуваат забавување на економскиот раст а зголемување на инфлацијата, пишува Порталб.мк. Од друга страна статистика во март измери негативна инфлација на месечно ниво но цените на дел од производите, пред се земјоделските и натаму на високо ниво.
Годинава просечна стапка на инфлација од 3,7%
Првиот економски квартал заврши под економски ризици поради неизвесноста од веќе отворената “трговска војна“ и рецесијата која тропа на врата кај нашиот најважен трговски партнер Германија. Новите трговско-царински тензии меѓу најголемите светски економии веќе се рефлектираат во глобалната економија – застој во инвестиции, затворање на фабрики, намалени нарачки, зголемена невработеност. Економските аналитичари во новата Анкета на НБМ нотираат дека сите овие ризици подразбираат неизвесност која пред се ќе се одрази врз економскиот раст. Според новите проценки на економистите, годинава растот на БДП ќе забави на 3,1% за разлика од претходната анкета, во која навеле повисоки очекувања за раст.
“Испитаниците сега очекуваат економски раст од 3,1% за оваа година (3,3% во претходната анкета) и 3,5% за 2026 година (3,7% во претходната анкета). За 2027 година се очекува дека растот ќе забрза и ќе достигне 3,8%“ – се наведува во новата Анкета.
Од друга страна новите прогнози на економските аналитичари упатуваат на зголемена инфлација во споредба со процените дадени во претходната Анкета.
“Испитаниците и натаму очекуваат натамошно забавување и постепено стабилизирање на инфлацијата на среден рок. Сепак, патеката на очекуваното забавување според оваа анкета е поумерена. Така, за 2025 година очекуваат просечна стапка на инфлација од 3,7% , ( 3% во претходната анкета), којашто би се свела на 3,1% во 2026 година (2,5% во претходната анкета). На среден рок, за 2027 година испитаниците очекуваат дека просечната стапка на инфлација ќе се стабилизира и ќе се сведе на 2,7%“ – прогнозираат анкетираните економски аналитичари.
Месечната инфлација во “негатива“ – цените на пазарите “не попуштаат“
Во март годинава во однос на февруари стапката на инфлација била -1,3% додека во првиот квартал од годинава во споредба со истиот период лани трошоците на живот се зголемени за 4,2%. Според новите статистички мерења, на месечно ниво, намалување на трошоците на живот има кај сите групи, лебот, млекото, млечни производи, месо, шеќер, освен кај овошјето, каде трошоците за живот се зголемени за 3,8%.
Трошоци на живот
Март /февруар I к. 25 /Iк 24
Храна -2,9% 4,1%
-леб, жита -2,9% 1,8%
-месо -3,8% 3,9%
-млеко, сирење -3,0% 5,8%
-масла и масти -1,7% 11,6%
Извор : ДЗС
Во групата на основните прехранбени производи, на месечно ниво поголемо намалување на трошоците има кај месото, млекото па и кај маслата но споредбата на квартално ниво покажува натамошен ценовен раст. На пример само за масла и масти трошоците на живот се зголемиле за над 11% а за млеко, сирење и млечни производи за скоро 6%.
И последните податоци за индексот на цените во земјоделство покажуваат натамошен “ценовен притисок“. Во февруари во споредба со истиот месец лани индексот на излезните ( аутпут) цени на растителното производство се зголемиле за 9,7% а посебно кај зеленчукот за 11,9%, кај вината 13,7% а кај овошјето и грозјето за 4,9%.
Од владата оценија дека мартовското намалување на инфлацијата било резултат на мерките за замрзнати маржи и цени.
-
Ndërsa statistikat në nivel mujor, në mars, matën inflacionin në “zonën negative”, vlerësimet e reja të ekspertëve tregojnë se presioni i çmimeve do të vazhdojë të rritet këtë vit. Anketa e re për pritjet e inflacionit e kryer nga BPM-ja tregon se ekonomistët presin një ngadalësim të rritjes ekonomike dhe rritje të inflacionit. Nga ana tjetër, statistikat në muajin mars matën inflacion negativ në bazë mujore, por çmimet e disa produkteve, kryesisht të atyre bujqësore, mbetën edhe më tej në nivele të larta, shkruan analiza ekonomike javore e Portalb.mk.
Norma mesatare e inflacionit këtë vit 3.7%
Tremujori i parë ekonomik u mbyll nën rreziqe ekonomike për shkak të pasigurisë së “luftës tregtare” tashmë të hapur dhe recesionit që po troket në derën e partnerit tonë më të rëndësishëm tregtar, Gjermanisë. Tensionet e reja tregtare dhe doganore midis ekonomive më të mëdha në botë po reflektohen tashmë në ekonominë globale – ngadalësim i investimeve, mbyllje fabrikash, ulje e porosive, rritje e papunësisë.
Analistët ekonomikë në Anketën e re të BPM-së theksojnë se të gjitha këto rreziqe nënkuptojnë pasiguri që do të ndikojë kryesisht në rritjen ekonomike. Sipas vlerësimeve të reja të ekonomistëve, rritja e PBB-së këtë viti do të ngadalësohet në 3,1%, për dallim nga anketa e mëparshme, në të cilën ata deklaruan pritshmëri më të larta për rritje ekonomike.
“Të anketuarit presin rritje ekonomike prej 3,1% për këtë vit (3,3% në anketën e mëparshme) dhe 3,5% për vitin 2026 (3,7% në anketën e mëparshme).
“Për vitin 2027, rritja pritet të përshpejtohet dhe të arrijë në 3,8%,” thuhet në Anketën e re.
Nga ana tjetër, parashikimet e reja të analistëve ekonomikë flasin për rritje të inflacionit krahasuar me vlerësimet e dhëna në Anketën e mëparshme, shkruan Portalb.mk.
“Të anketuarit vazhdojnë të presin ngadalësim të mëtejshëm dhe stabilizim gradual të inflacionit në periudhë afatmesme. Megjithatë, rruga e ngadalësimit të pritshëm sipas kësaj Ankete është më e moderuar. Kështu, për vitin 2025 ata presin një normë mesatare të inflacionit prej 3,7% (3% në Anketën e mëparshme), e cila do të ulej në 3,1% në vitin 2026 (2,5% në Anketën e mëparshme). “Në periudhë afatmesme, për vitin 2027, të anketuarit presin që norma mesatare e inflacionit të stabilizohet dhe të ulet në 2,7%” – parashikojnë analistët e anketuar ekonomikë.
Inflacioni mujor “negativ” – çmimet e tregut “nuk dorëzohen”
Në mars të këtij viti, krahasuar me shkurtin, norma e inflacionit ishte -1,3%, ndërsa në tremujorin e parë të këtij viti, krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, kostot e jetesës janë rritur për 4,2%. Sipas matjeve të reja statistikore, në bazë mujore ka ulje të kostove të jetesës në të gjitha grupet, te buka, qumështi, produktet e qumështit, mishi, sheqeri, përveç frutave ku kostot e jetesës janë rritur për 3,8%.
Infografik: Fisnik Xhelili/Portalb.mk
Në grupin e produkteve ushqimore bazë, në bazë mujore ka një ulje më të madhe të kostove për mishin, qumështin, madje edhe për vajrat, por krahasimi në bazë tremujore tregon rritje të mëtejshme të çmimeve. Për shembull, vetëm për vajrat dhe yndyrnat, kostot e jetesës janë rritur për mbi 11%, kurse për qumështin, djathin dhe produktet e qumështit për gati 6%, shkruan Portalb.mk.
Edhe të dhënat e fundit për indeksin e çmimeve të bujqësisë tregojnë “presion të mëtejshëm të çmimeve”. Në shkurt, krahasuar me të njëjtin muaj të vitit të kaluar, indeksi i çmimeve (dalëse) të prodhimit bimor u rritën për 9,7%, e veçanërisht për perimet për 11,9%, për verërat 13,7%, dhe për frutat dhe rrushin për 4,9%.
Qeveria vlerësoi se ulja e inflacionit në mars ishte rezultat i masave për ngrirjen e marzhave dhe çmimeve.
