Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Во новата 2025 та невработеноста ќе се намали на 11,2%. Платата ќе се зголеми за 7,5%. Економскиот раст се очекува да биде 3,7%. Но, годинава Јавниот долг ќе достигне ниво од 66,4% и следната година ќе се намали умерено, пишува Порталб.мк. Министерството за финансии преку новата Фискална стратегија 2025-2029 та ги исцрта економските планови на Владата во следните пет години.
Планови на Владата за економската 2025-та
“Наспроти моделот за економски раст на претходната Влада базиран на потрошувачка, новата Влада ќе креира раст преку инвестиции, зголемена конкурентност на домашната економија и зголемување на извозот“
Ова е нотирано во новата Фискална стратегија 2025 – 2029 година во која се исцртани плановите на власта во однос на јавните финансии. Ресорното Министерството за финансии соопштува дека се направени отстапки во однос на фискалните правила во Фискалната стратегија 2024-2026 во делот на буџетскиот дефицит и јавниот долг а како причина ги посочува политиките на претходната Власт.
“Причините за отстапување од фискалните правила во 2024-2026 произлегуваат исклучително од наследени обврски од претходната Влада и потребата за обезбедување на финансиски средства за усогласување на платите согласно општите колективни договори, доспеани законски обврски кои не биле предвидени со иницијалниот Буџет за 2024 година, покривање на високиот износ на доспеани, а неплатени законски обврски коишто беа наследени од претходната влада “ – се наведува во новата Фискална стратегија 2025-2029.
Иако во новиот документ се прецизира дека Јавниот долг треба да биде на ниво од 60% од БДП, оваа стапка годинава ќе достигне 66,4% а дури во 2029 та ќе се спушти под 60%. Владата најавува фискална консолидација. Во Буџетот за 2025 та, дефицитот ќе утврди на ниво од 4% а следните економски години се очекува натамошно намалување.
Во следната буџетска 2025 та година , која ќе биде и прва целосна економска година менаџирана од сегашната власт, се очекува намалување на невработеноста на ниво од 11,2% , нето-платата ќе се зголеми за 7,5% а просечната стапка на инфлација е проектирана на 2,2%.
Нови економски проекции 2025
Раст на БДП 3,7%
Стапка на инфлација 2,2%
Бруто-инвестиции 26,3%
Раст на нето-палата 7,5%
Стапка на невработеност 11,2%
Стапка на вработеност 47,1%
Извор: Фискална стратегија 2025-2029
Во услови на умерен економски раст а проектирано ниво на јавен долг над 60% , се најавува раст на буџетските приходи врз основа на економските прогнози но и поради “ефектите од планираните даночни реформи“
“Поголема правичност во оданочувањето, со цел да се обезбеди секој да ја исполнува својата општествена обврска и да го плаќа својот праведен удел од данокот“ – се наведува , меѓу другото, во стратегијата.
Сепак, се нотира дека во наредниот период не се очекуваат промени во даночната политика:
Во наредниот период, даночната политика ќе биде насочена кон задржување на ниските даночни стапки кај одделните директни и индиректни даноци. Кај данокот на добивка ќе се пристапи кон усогласување со глобалниот минимален данок на добивка, каде што нашата држава е веќе потписничка на иницијативата на ОЕЦД/ Г20.
Од 2025 година ќе започне примена на даночната стапка 15% за добивката на компаниите со консолидирани приходи над 750 милиони евра“
Рестартирање на инвестициите – придонес ќе има и проектот “Бехтел и Енка“
За разлика од годинава кога капиталните инвестиции се на “инфузија“ до година се најавува “рестарт“ – високо ниво на јавни инвестиции и раст на странските директни инвестиции.
“Во периодот 2025-2029 година, фискалната политика ќе биде насочена и кон создавање на предуслови за нов циклус на економски раст преку реализација на висок износ на јавни капитални инвестиции, постепена фискална консолидација и подобрување на управувањето на јавните финансии“ – се наведува во новиот документ.
Според новите проценки на Министерството за финансии бруто-инвестициите ќе растат со просечна стапка од 7,8% а нивото на капиталните инвестиции од Буџетот се очекува да биде 4,7% во пресек. Следната година еден од главните столбови на капиталните инвестиции ќе биде инфраструктурата а во неа и проектот “Бехтел и Енка“ за автопатските коридори кој беше нај критикуван проект од страна на тогашните опозициски, сегашни владејачки партии.
“Значителен придонес се очекува од почетокот на изградбата на коридорите 8 и 10 д ( проект “Бехтел и Енка“ ) , согласно преземените чекори за оптимизација на трошоците, динамиката, и условите, потоа, изградба и реконструкција на бројни автопати, експресни, магистрални, регионални, и локални патишта, железничкиот транспорт, инвестиции во енергетиката итн “ – се наведува во новата Фискална стратегија.
Овој документ оди во “пакет“ со Буџетот и ги одразува плановите на власта во однос на јавните финансии.
-
ANALIZË: “Mëkatet ekonomike” të qeverisë së mëparshme në RMV të shënuara në Strategjinë e re Fiskale: Në vitin 2025 rritje prej 3,7% e PBB-së
Në vitin 2025, papunësia do të ulet në 11,2%. Rroga neto do të rritet për 7,5%. Rritja ekonomike pritet të jetë 3,7%. Por, këtë vit borxhi publik do të arrijë në nivelin 66,4%, kurse vitin e ardhshëm do të ulet në masë të moderuar. Nëpërmjet Strategjisë së re Fiskale 2025-2029, Ministria e Financave i përvijoi planet ekonomike të qeverisë për pesë vitet e ardhshme, shkruan analiza javore ekonomike e Portalb.mk.
Planet e qeverisë për vitin ekonomik 2025…
“Për dallim nga modeli i rritjes ekonomike i qeverisë së mëparshme të bazuar në konsum, qeveria e re do të krijojë rritje përmes investimeve, rritjes së konkurrencës së ekonomisë vendase dhe rritjes së eksportit.”
Kjo theksohet në Strategjinë e re Fiskale 2025-2029, e cila i përshkruan planet e qeverisë për financat publike. Ministria e Financave bën të ditur se janë bërë lëshime në lidhje me rregullat fiskale në Strategjinë Fiskale 2024-2026 në pjesën e deficitit buxhetor dhe borxhit publik, e si arsye i thekson politikat e qeverisë së mëparshme.
“Arsyet e devijimit nga rregullat fiskale në periudhën 2024-2026 rrjedhin ekskluzivisht nga detyrimet e trashëguara nga qeveria e kaluar dhe nevoja për sigurimin e mjeteve financiare për harmonizimin e rrogave në përputhje me marrëveshjet e përgjithshme kolektive, detyrimet e papaguara ligjore që nuk ishin të parapara në buxhetin fillestar për vitin 2024, mbulimi i shumës së lartë të detyrimeve ligjore të prapambetura dhe të papaguara që janë trashëguar nga qeveria e mëparshme” – thuhet në Strategjinë e re Fiskale 2025-2029.
Edhe pse në dokumentin e ri specifikohet se borxhi publik duhet të jetë në nivelin 60% të PBB-së, kjo përqindje do të arrijë në 66,4% këtë vit, dhe madje në vitin 2029 do të bjerë nën 60%. Qeveria paralajmëron konsolidim fiskal. Në buxhetin e vitit 2025, deficiti do të përcaktohet në nivelin 4% dhe pritet ulje e mëtejshme në vitet ekonomike në vijim.
Në vitin e ardhshëm buxhetor 2025, i cili do të jetë viti i parë ekonomik plotësisht i menaxhuar nga qeveria aktuale, papunësia pritet të ulet në nivelin 11,2%, rrogat neto do të rriten për 7,5%, kurse përqindja mesatare e inflacionit është projektuar në 2,2%.
Në kushtet e rritjes ekonomike të moderuar dhe nivelit të paraparë të borxhit publik mbi 60%, paralajmërohet rritje e të ardhurave buxhetore në bazë të parashikimeve ekonomike, por edhe për shkak të “efekteve të reformave të planifikuara tatimore”.
“Drejtësi më e madhe në tatimim, për të siguruar që secili ta përmbushë detyrimin e tij social dhe ta paguajë pjesën e drejtë të tatimit të tij” – thuhet, ndër të tjera, në strategji.
Megjithatë, vihet re se nuk priten ndryshime në politikën tatimore në periudhën e ardhshme:
Në periudhën e ardhshme, politika tatimore do të synojë ruajtjen e përqindjeve të ulëta tatimore për tatime të caktuara direkte dhe indirekte. Për sa i përket tatimit mbi fitimin, do të bëhet harmonizimi me tatimin minimal global mbi fitimin, ku vendi ynë është tashmë nënshkrues i iniciativës OECD/G20. Nga viti 2025, do të fillojë të aplikohet përqindja tatimore prej 15% për fitimet e kompanive me të ardhura të konsoliduara mbi 750 milionë euro.”
Rifillimi i investimeve, do të kontribuojë edhe projekti “Behtel dhe Enka”.
Ndryshe nga ky vit, kur investimet kapitale janë në “infuzion”, vitin e ardhshëm paralajmërohet “restart” – nivel i lartë i investimeve publike dhe rritje e investimeve të huaja direkte.
“Në periudhën 2025-2029, politika fiskale do të synojë edhe krijimin e parakushteve për një cikël të ri të rritjes ekonomike, nëpërmjet realizimit të një shume të lartë të investimeve kapitale publike, konsolidimit gradual fiskal dhe përmirësimit të menaxhimit të financave publike” – thuhet në dokumentin e ri.
Sipas vlerësimeve të reja të Ministrisë së Financave, investimet bruto do të rriten me një përqindje mesatare prej 7,8%, ndërsa niveli i investimeve kapitale nga buxheti pritet të jetë mesatarisht 4,7%. Vitin e ardhshëm një nga shtyllat kryesore të investimeve kapitale do të jetë infrastruktura, duke përfshirë edhe projektin “Behtel dhe Enka” për korridoret e autostradave, që ishte projekti më i kritikuar nga partitë e atëhershme opozitare, e tani në pushtet.
“Një kontribut i rëndësishëm pritet nga fillimi i ndërtimit të korridoreve 8 dhe 10d (projekti “Behtel dhe Enka”), në përputhje me hapat e ndërmarra për optimizimin e kostove, dinamikës dhe kushteve, më pas, ndërtimi dhe rikonstruksioni i autostradave të shumta, autostradat e shpejta, rrugët magjistrale, rajonale dhe lokale, transporti hekurudhor, investimet në energji etj.” – thuhet në Strategjinë e re Fiskale.
Ky dokument shkon në “paketë” me buxhetin dhe i pasqyron planet e qeverisë për sa i përket financave publike.
