Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Во онлајн медиумите секој станува новинар. Има многу лични коментари, кои ја поматуваат објективноста на насловот и на содржината.Треба да се внимава на интерпункциски знаци. Да нема провокативни клик-бејт наслови, бидејќи првиот пат ќе „наседнеш“, а вториот пат ќе се замислиш дали да го користам тој медиум. Требаат објави и за конкурси, не само за политика и истиот наслов на дваесет медиуми.
Ова се мислења на младите што ги анкетиравме во втората епизода од подкастот „Седма сила“, овој пат посветен на онлајн медиумите, нивното влијание и (само)регулацијата.
Според Дејан Георгиевски од Центарот за развој на медиуми, дигитализацијата денес се соочува со прашања за пари, фиксација со огласувачки буџети, но и како да се сочува оној професинален начин на известување, дефиниран од стариот ков новинари.
„Колку ќе треба ние како општество да се грижиме да ги имаме тие стандарди, зависи колку ние како општество мислиме дека ни треба. Знаете, ако граѓаните се обратат кај десет парламентари и повторуваат – што е ова со медиумите, што е ова со медиумите, пратениците ќе речат – дај да видиме што е ова со медиумите“, вели Георгиевски.
Дејан Георгиевски
Горан Лефков од Центарот за истражувачко новинарство „Скуп“ смета дека најтешката борба е против дезинформациите што се пуштаат кон граѓаните.
„Давањето лажна вест кон некој човек, ист таков ефект има, на пример како да одите во продавница да купите јогурт, и во тој јогурт да имате отров. Тој отров може да нанесе страшни последици врз вас како организам, и врз нас како општество. Значи подоцна, тој пациент, тој човек, на клиниката треба да се лечи, а ние сите треба тоа да го платиме“, вели тој.
Горан Лефков
Адвокатот Иван Брешковски се осврнува кон судовите, за кои апелира да судат според праксата од Стразбур кога се работи за навреда и клевета.
„Онлајн медиум е медиум. Без разлика дали е печатен или онлајн. Тој мора да потпаѓа под таа заштита во Законот за граѓанска одговорност од навреда и клевета. Значи, сепак, да има нормална одговорност, но да има и до одреден степен до одговорност. Значи, не може да имаме како претходно пресуди. Во ваква држава, со ваков степен на демократска свест, да се врати клевета и навреда во кривично законодавство, со тоа ќе се зголеми автоцензурата, ќе се зголеми ‘чилинг ефектот’“, потенцира Брешковски.
Иван Брешковски и Насер Селмани
Претседателот на ЗНМ, Насер Селмани апелира до новинарите да бараат заштита од судот ако некој им ги загрозува авторските права. Со незаинтересираност, вели тој, нема да престане кражбата на фотографии и текстови, од што зависи социјалната положба и платите на новинарите.
„Ако не ги соочиме со таквата ситуација, тие ќе продолжат да работат. Вие ќе истражувате, а тој од дома на пижами ќе ви ги преземе вашите текстови“, потенцира Селмани.
Бојан Шашевски
-
(Audio) Fuqia e shtatë: Qindra online media – qindra probleme
10/11/2018- #FUQIAESHTATË, AUDIO, LAJME, QYTETARË
Në online mediat secili bëhet gazetar. Ka shumë komente personale, të cilat e tejkalojnë objektivitetin e titullit dhe të përmbajtjes. Duhet të kihet kujdes për shenjat e pikësimit. Të mos ketë tituj provokativ klik – bejt, sepse herën e parë do të “biesh në kurth”, ndërsa herën e dytë do të mendohesh a do ta përdor këtë media. Duhen publikime edhe për konkurse, jo vetëm për politikë dhe i njëjti titull në njëzet media.
Këto janë mendimet e të rinjve që i anketuam në episodin e dytë të nën kastit “Fuqia e shtatë”, kësaj here kushtuar online mediave, ndikimi i tyre dhe (vetë)censura.
Sipas Dejan Georgievski nga Qendra për Zhvillimin e Mediave, digjitalizimi sot ballafaqohet me çështjet për para, fiksioni me buxhetet për reklama, por edhe si të rruhet ajo mënyrë profesionale e raportimin, i përkufizuar nga gazetarët e rinj.
“Sa do të duhet ne si shoqëri të kujdesemi t’i kemi ato standarde, varet sa ne si shoqëri mendojmë se na duhen. E dini, nëse qytetarët drejtohen te dhjetë parlamentarë dhe përsërisin – çfarë është kjo me mediat, çfarë është kjo me mediat, deputetët do të thonë – të shohim çfarë është kjo me mediat”, thotë Georgievski.
Goran Lefkov nga Qendra për Gazetari hulumtuese “Skup” konsideron se beteja më e vështirë kundër dezinformatave që ju lëshohen qytetarëve.
“Dhënia e lajmit të rremë ndaj ndonjë njeriu ka një efekt të njëjtë, për shembull si të shkoni në dyqan të blini kos, dhe në atë kos të keni helm. Ai helm mund të shkaktojë pasoja të tmerrshme tel ju si në organizëm ashtu edhe mbi ju si shoqëri. Do të thotë më vonë, ai pacient, ai njeri, në klinikë duhet shëruar, ndërsa ne duhet këtë ta paguajmë”, thotë ai.
Avokati Ivan Breshkovski foli në lidhje me gjykatat, për të cilat apelon të gjykojnë sipas praktikës së Strasburgut kur bëhet fjalë për ofendimin dhe shpifjen.
“Onlajn media është media. Pa dallim nëse është e shtypur ose online. Ai duhet të jetë nën mbrojtjen e Ligjit për përgjegjësi qytetare nga shpifja dhe ofendimi. Domethënë, megjithatë, të ketë përgjegjësi normale, por të ketë shkallë të caktuar të përgjegjësisë. Domethënë, nuk mund të kemi aktgjykime si më parë. Në shtet të këtillë, me shkallë të këtillë të përgjegjësisë demokratike, të kthehet shpifja dhe ofendimi në legjislacionin penal, me këtë do të rritet auto censura, do të rritet “efekti çiling”, theksoi Breshkovski.
Kryetari i SHGM-së, Naser Selmani apeloi te gazetarët të kërkojnë mbrojtje nga gjykata nëse dkush ju rrezikon të drejtat e autorit. Me mos interesim, thotë ai, nuk do të qëndrojë vjedhja e fotografive dhe teksteve, nga çka varet pozita sociale dhe rrogat e gazetarëve.
“Nëse nuk i përballim me situatën e këtillë, ata do të vazhdojnë të punojnë. Ju do të hulumtoni, ndërkaq ai nga shtëpia në pizhame do t’i marrë tekstet tuaja”, theksoi Selmani.
Bojan Shashevski
* Оваа содржина е изработена со помош на Европската Унија во рамките на Проектот за
младинско изразување. За објавените содржини е одговорен Младински образовен форум и
истите нужно не ги одразуваат ставовите на Европската Унија.