Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Не е воспоставена контрола и систем на следење на успешноста на лекувањето пациенти во странство. Побарувањата за дадени аванси за лекување во странство нецелосно се евидентирани и не се воспоставени соодветни контроли за потврдување на фактурите од странските болници. Ваквата состојба резултирала со тужбени барања од странска болница, за кои постои неизвесност за крајниот исход, се наведува во извештајот на Државниот завод за ревизија Фондот за здравствено осигурување на Република Северна Македонија за 2022 година.
Во ревизорскиот извештај се нагласува и дека непостоењето на единствен интегриран систем за издавање упати, лекарски извештаи и пресметки за извршени здравствени услуги, кои се основа за изготвување на месечни фактури/извештаи создава ризик од пропусти и грешки.
„Системските и мануелните контроли во процесот на препишување и издавање на лекови не се соодветно воспоставени и спроведени и постои ризик од плаќање на фактури за рецепти во вид и обем различен од реалниот. Иако од 2021 година се започнати активности за воспоставување на систем еРецепт кој треба да овозможи целосна контрола во процесот на издавањето на рецепти и лекови и фактурирањето кон Фондот, истиот до денот на ревизијата не е имплементиран“, посочено е во извештајот.
Понатаму, издвоените средства за условен надоместок во 2022 година изнесуваат 1.721.002 илјади денари за 24 јавни здравствени установи и истите бележат континуиран раст.
Извештајот нотира дека реализацијата на условниот надоместок во јавните здравствени установи нецелосно се следи од Фондот и не се вршени финансиски контроли на наменското трошење на средствата, на набавката и евиденцијата на лековите и на извршените здравствени услуги за 2022 година.
„Утврдените состојби укажуваат на слабости во планирањето, реализацијата и контролата на условниот надоместок и влијаат на остварувањето на целите заради кои е одобрен условен надоместок“, пишува во извештајот.
Исто така ревизијата во континуитет укажува на слабостите во функционирањето на ИТ системот на Фондот. Тоа се должи, на како што е наведено, отсуство на ИТ стратегија, недостиг на ИТ кадар и застарена серверска структура, што во 2023 година резултирало со сајбер напад на ИТ системот на Фондот.
Од друга страна, при спроведувањето на постапките и реализацијата на договорите за јавни набавки на опрема и услуги за ИТ системот ревизијата констатира неправилности, односно дел од договорите не се склучени во законски предвидениот рок и не е обезбедена конкуренција.
Во делот Клучни ревизорски прашања,во ревизорскиот извештај се укажува дека не е обезбедено вистинско купување на услуги предвидено со Законот за здравственото осигурување, односно Фондот наместо да ги надоместува извршените здравствени услуги е принуден, во рамки на утврдениот буџет, да обезбеди средства за целосно функционирање на сите јавни здравствени установи.
„При тоа 2/3 од нив не успеваат да остварат обем на здравствени услуги во висина на договорениот надоместок, поради што имаат статус на неодржливи, што покрај останатото се должи и на неажурираните референтни цени на услугите“, стои во извештајот.
Имено, ревизијата повеќе години наназад известува дека ЈЗУ и Фондот не ги прават потребните анализи на трошоци за приближување на референтните цени кон реалниот потрошок за единица здравствена услуга, а кои е потребно тековно и континуирано да се менуваат поради влијанието кое го имаат јавните набавки во цената на услугите како и зголемувањето на платите на вработените во ЈЗУ.
Покрај тоа ревизијата известува и за Листата на лекови на товар на Фондот која не е ажурирана и за Националната стратегија за е-здравство која сѐ уште не е усвоена.
-
ESHR: Fodi i Shëndetësisë nuk e monitoron suksesin e trajtimit të pacientëve jashtë vendit, i mungon një strategji e TI-së, kuadër dhe ka një strukturë të vjetëruar softuerike
Nuk është vendosur kontroll dhe sistem i monitorimit të suksesit të trajtimit të pacientëve jashtë vendit. Kërkimet për paradhëniet e dhëna për trajtim jashtë vendit nuk janë të evidentuara tërësisht dhe nuk janë vendosur kontrolle adekuate për konfirmimin e faturave nga spitalet jashtë vendit. Kjo situatë ka rezultuar me padi nga një spital i huaj, për të cilën ka paqartësi për epilogun final, theksohet në raportin e Entit Shtetëror të Revizionit për Fondin për Sigurim Shëndetësor të Maqedonisë së Veriut për vitin 2022.
Në raportin e revizionit theksohet edhe se mospasja e një sistemi të vetëm të integruar për dhënien e udhëzimeve, raporteve mjekësore dhe përllogaritjeve për shërbime të kryera shëndetësore, që janë bazë për përgatitjen e faturave/raporteve mujore krijon rrezik për lëshime dhe gabime.
“Kontrollet sistematike dhe manuale në procesin e përshkrimit dhe dhënies së barnave nuk janë vendosue dhe zbatuar në mënyrë adekuate dhe ka rrezik për pagesën e faturave për receta në një lloj dhe vëllim të ndryshëm nga ai real. Edhe pse nga viti 2021 kanë filluar aktivitete për vendosjen e një sistemi eRecetë i cili duhet të mundësojë kontroll të tërësishme në procesin e dhënies së recetave dhe barnave dhe faturimit ndaj fondit, i njëjti nuk është implementuar deri në ditën e revizionit”, theksohet në raport.
Më tej, mjetet e ndara për kompensim të kushtëzuar në vitin 2022 janë 1.721.002 mijë denarë për 24 institute publike shëndetësore dhe të njëjtat shënojnë rritje të vazhdueshme.
Në raport thuhet se, realizimi i kompensimit të kushtëzuar në institutet publike shëndetësore nuk monitoret plotësisht nga fondi dhe nuk janë kryer kontrolle financiare të shpenzimit të dedikuar të mjeteve, për furnizimin dhe evidencën e barnave dhe shërbimeve të kryera shëndetësore për vitin 2022.
“Gjendjet e konstatuara tregojnë për dobësi në planifikimin, realizimin dhe kontrollin e kompensimit të kushtëzuar dhe ndikojnë në realizimin e qëllimeve për të cilat është miratuar kompensim i kushtëzuar”, shkruan në raport.
Gjithashtu revizioni në vazhdimësi tregon për dobësi në funksionimin e sistemit të TI-së së fondit. Kjo është për shkak, siç është theksuar, mungesës së një strategji të TI-së, mungesës së kuadrit të TI-së dhe stukturës së vjetëruar të serverit, që në vitin 2023 rezultoi me sulm kibernetik ndaj sistemit të TI-së së fondit.
Nga ana tjetër, gjatë zbatimit të procedurave dhe realizimit të marrëveshjeve për furnizime publike të pajisjeve dhe shërbimeve për sistemi e TI-së revizioni konstatoi parregullës, përkatësisht një pjesë e marrëveshjeve nuk janë lidhur në afatin e parparë ligjor dhe nuk është siguruar konkurencë.
Në pjesën Çështje kyçe të revizionit, raporti i revizionit tregon se nuk është siguruar blerje e vërtetë e shërbimeve të paraparë me ligjin për sigurimin shëndetësor, përkatësisht fondi në vend se t’i kompensojë shërbimet e realizuara shëndetësore është detyruar që në kuadër të buxhetit të përcaktuar, të sigurojë mjete për funksionimin e plotë të të gjitha instituteve publike shëndetësore.
“Me këtë 2/3 prej tyre nuk arrijnë të realizojnë vëllim të shërbimeve shëndetësore në masën e kompansimit të rënë dakord, për këtë arsye kanë statusin e paqëndrueshëm, gjë që vjen edhe për shkak të çmimeve të papërditësuar të referencës të shërbimeve”, qëndron në raport.
Ndryshe, revizioni për disa vite raporton se ISHP dhe fondi nuk i bëjnë analizat e duhur të shpenzimeve për përafrimin e çmimeve të referencës me shpenzimin real për njësi të shërbimit shëndetësor, të cilat nevojitet të ndryshohen në mënyrë vazhdueshme për shkak të ndikimit që e kanë furnizimet publike në çmimin e shërbimeve si dhe rritjen e pagave të të punësuarëve në ISHP.
Përpos kësaj, revizioni raporton edhe për listën e barnave në barrë të fondit e cila nuk është përditësuar dhe për strategjinë nacionale për e-shëndetësi e cila ende nuk është miratuar.
