Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Решенијата за изолација на позитивни лица на Ковид-19 и нивни контакти во последните две-три недели, кога е забележан и вртоглав пораст на новозаразените доцнат, а се случува тие да го најдат патот до лицата и на последниот ден одреден за нивна изолација.
Истовремено, проблем претставува и контролата која полицијата многу ретко или воопшто не ја врши, барем според сведоштвата на луѓето со кои разговараше Радио МОФ. Па така, се e оставенo на сопствената совест на заразените со новиот коронавирус.
Дваесет и пет годишниот А.Н. кој сѐ уште е позитивен на вирусот, сведочи токму за ваков пример. На неговата врата, тој вели, полицијата не „затропала“ ниту еднаш.
Позитивниот тест го добил на 30 октомври. Државниот санитарен и здравствен инспекторат го контактирал утрото на 1 ноември и го известиле дека решението ќе го изготват до крајот на денот. Околу 19 часот, вечерта, решението пристигнало во неговото сандаче на платформата „Вибер“. Но, неговите контакти кои потенцијално можеле да се позитивни на вирусот, или веќе се позитивни, за службите остануваат непознати се до 8 ноември, односно, десет дена откако А.Н. е тестиран како позитивен на Ковид-19.
„Буквално значи тие контакти треба да излезат… испаѓа на твоја волја дека треба да си (н.з. во самоизолација), ако имаш некое чувство спрема другите“, искоментира накратко за Радио МОФ.
Сега вели дека се уште има симптоми и ќе седи дома додека не поминат 21 ден, кои со ковид протоколите се предвидени за лицата позитивни на вирусот.
Неговата мајка В.Н. пак, тестирана како позитивна на вирусот на 5 ноември, решението за изолација го почекала неколку дена. Тимовите на инспекторатот ја контактирале пред два до три дена, а решението, откако претходно ја известиле дека треба да стигне најкасно до среда, 11 ноември, го добила денеска, исто така преку „Вибер“. Епидемиолошка анкета, како што кажува таа, и била исто така направена пред три-четири четири дена.
Решение добиено на последниот ден од изолацијата
И младиот Сашо дели слично искуство. На 7 октомври имал контакт со лице кое се потврдило дека е позитивно на Ковид-19. Откако качил температура, во консултација со неговиот матичен лекар се тестира утрото на 13 октомври. И неговиот тест е позитивен, дознава тој попладнето, околу 15 часот. Два дена подоцна нему му е извршена епидемиолошка анкета од Центарот за јавно здравје. Решението за самоизолација го добива последниот ден од самоизолацијата, исто на „Вибер“.
С.М од Општина Центар добила позитивен тест минатата недела. За Радио МОФ раскажува дека освен контактот со матичниот лекар, кој и го соопштил позитивниот резултат на тестот и и препишал терапија за силните симптоми предизвикани од Ковид 19, немала друг контакт со ниту една институција. Ниту ја исконтактирале епидемилози, ниту ја посетила полиција.
И младата С.С. од Карпош на крајот на октомври исто така влезе во статистиката на позитивни на коронавирусот. Контакт со епидемиолог имала една недела по позитивниот тест. Контрола од полиција, ниту еднаш.
Вртоглавиот раст на новозаразените го урна процентот на епидемиолошки анкети
Како растеше бројот на позитивни лица во изминатите две до три недели, така паѓаше бројот на завршените епидемиолошки анкети. Така, изминатата недела, епидемиолошки анкети им биле извршени на само 14,5 отсто од Ковид-19 позитивните пациенти, покажаа извештаите на Институтот за јавно здравје. Втората недела на јуни, кога ИЈЗ почна да го става овој податок во редовните извештаи, на пример, а кога биле регистрирани 1.406 случаи неделно на позитивни на Ковид-19 , обработени биле 88% од анкетите.`
Радио МОФ подготви инфографик со достапните информации на интернет преку Институтот за јавно здравје и специјализираната веб-страница на Владата за коронавирусот. Според претставените податоци, може да се забележи дека бројката на завршени епидемиолошки анкети во последните две до три недели постојано паѓа, но и дека бројката на новозаразени е во голем пораст.
Доколку овие бројки се споредат со претпоследниот извештај на ИЈЗ за периодот од 26 октомври до 1 ноември може да се забележи пад од 70% на завршените епидемиолошки анкети, но и пораст на бројот на новозаразени за околу 4.400 случаи.
Јавноста пак, остана покуса за тоа колку епидемиолошки анкети се спроведени минатата недела, кога досега биле регистрирани рекорден број на новозаразени во една недела, односно 7.280 случаи, но и рекордни дневни бројки.
Од Министерството за здравство пак за Радио МОФ велат дека поради зголемениот број капацитети на тестирања на дневна основа, анкетирањето на епидемиолозите на Институтот за јавно здравје се одвива непрекинато. Сепак признаваат дека бројноста на зголемени позитивни случаи, како што велат, го прави своето.
„Па се случува да бидат потребни неколку дополнителни денови за да се направат епидемиолошките анкети. Сепак, граѓаните треба да имаат предвид за препораките и мерките за изолација, односно дека доколку имале контакт со ковид позитивно лице 10 дена треба да бидат во изолација“, посочуваат оттаму.
Во просек, во текот на еден ден се контактираат околу 2.000 луѓе, објаснуваат од министерството. За таа цел, тие велат дека се ангажирани околу 20-30 лица кои помагаат при внес на податоците, вклучувајќи ги тука и студентите од Медицинскиот факултет.
Во справувањето со пандемијата пак, ангажирани се околу 50 епидемиолози, во десет центри за јавно здравје, на 20 подрачни единици.
Радио МОФ испрати прашања и до Министерството за внатрешни работи поврзани со контролите на полицијата. Оттаму единствено посочуваат дека до нив список за контрола стигнува од Центарот за јавно здравје, по кој велат дека „полицијата постапува“. Испративме прашања и до Државниот санитарен и здравствен инспекторат и Центарот за јавно здравје – Скопје, но до објавувањето на овој текст не добивме одговори.
Од август, алгоритмот за позитивни лица со Ковид-19 е променет, па оттука лицата кои немаат симптоми, по десет дена од добивањето на тестот се сметаат за оздравени и можат да ја „напуштат“ изолацијата. Лицата со симптоми пак, тоа можат да го сторат после 20 дена од добивање на тестот.
Во земјава досега од почетокот на епидемијата се дијагностицирани вкупно 41.222 лица со Ковид-19.
Текст: Мартин Колоски
Инфографик: Даниел Евросимоски
-
Epidemiologët nuk arrijnë të përfundojnë anketat – qytetarët janë lënë në ndërgjegjen e tyre
Vendimet për izolimin e personave pozitivë me Kovid-19 dhe kontaktet e tyre në dy-tre javët e fundit, ku vërehet një rritje marramendëse e njerëzve të infektuar, vonohen, ndërsa ndodh që ata të gjejnë rrugën e tyre tek personat në ditën e fundit të caktuar për izolimin e tyre.
Gjithashtu, problem paraqet edhe kontrolli të cilin policia e kryen shumë rrallë ose aspak, të paktën sipas dëshmive të njerëzve të intervistuar nga Radio MOF. Pra, gjithçka i lihet ndërgjegjes së të infektuarve me koronavirusin e ri.
Njëzet e pesë vjeçari A.N. i cili është akoma pozitiv me virusin, dëshmon pikërisht për një shembull të tillë. Në derën e tij, thotë ai, policia nuk “ka trokitur” as edhe një herë.
Testin pozitiv e ka marrë më 30 tetor. Inspektorati shtetëror sanitar dhe shëndetësor ka kontaktuar atë në mëngjesin e 1 nëntorit dhe e ka informuar atë se vendimin do ta përgatitin deri në fund të ditës. Vendimi kishte arritur rreth orës 19:00 në kutinë e tij në platformën Viber. Por kontaktet e tij, të cilët mund të kenë qenë potencialisht pozitivë me virusin, ose tashmë janë pozitivë, mbeten të panjohura për shërbimet deri më 8 nëntor, përkatësisht, dhjetë ditë pasi A.N. ishte testuar pozitiv me Kovid-19.
“Kjo do të thotë që ato kontakte duhet të dalin… rezulton se, sipas vullnetit tënd, duhet të jesh (në vetizolim), nëse ke ndonjë ndjenjë ndaj të tjerëve,” komentoi shkurtimisht për Radio MOF.
Ai tani thotë se ka ende simptoma dhe do të qëndrojë në shtëpi derisa të kalojnë 21 ditë, të cilat kovid protokollet janë parashikuar për ata që janë pozitivë me virusin.
Nëna e tij V.N. e testuar si pozitive me virusin më 5 nëntor, vendimin për izolim e ka pritur disa ditë. Ekipet e inspektoratit e kontaktuan atë dy-tre ditë më parë, ndërsa vendimin, pasi e kanë informuar paraprakisht se duhet të mbërrijë të mërkurën, më së voni 11 nëntor, ajo e ka marrë sot, gjithashtu përmes “Viber”. Anketa epidemiologjike me të, siç thotë ajo, gjithashtu është bërë para tre ose katër ditësh.
Vendimi i pranuar në ditën e fundit të izolimit
Edhe Sashoja i ri ndan përvojë të ngjashme. Më 7 tetor, ai ka pasur kontakt me një person i cili është konfirmuar se është pozitiv me Kovid-19. Pasi i ka hipur temperatura, në konsultim me mjekun amë, testohet në mëngjes më 13 tetor. Edhe testi i tij është gjithashtu pozitiv, zbulon rreth orës 3 pasdite. Dy ditë më vonë, i bëhet një anketë epidemiologjike nga Qendra e Shëndetit Publik. Vendimin për vetizolim e merr ditën e fundit të vetizolimit, gjithashtu në “Viber”.
S.M nga Komuna e Qendrës ka marrë test pozitiv javën e kaluar. Ajo, për Radio MOF thotë se përveç kontaktit me mjekun amë, i cili e ka informuar atë për rezultatin pozitiv nga testi dhe i ka dhënë terapi për simptomat e forta të shkaktuara nga Kovid 19, ajo nuk ka pasur asnjë kontakt tjetër me ndonjë institucion. As që e kanë kontaktuar epidemiologët, as që e ka vizituar policia.
Dhe S..S. nga Karposhi në fund të tetorit gjithashtu hyri në statistikën e personave pozitivë me koronavirus. Kontakt me një epidemiolog ka pasur një javë pas testit pozitiv. Ndërsa kontroll nga policisë, s’ka pasur asnjëherë.
Rritja marramendëse e numrit të personave të infektuar e rrëzoi përqindjen e anketave epidemiologjike.
Ashtu siç rritej numri i njerëzve pozitivë në dy-tre javët e kaluara, ashtu ulej edhe numri i anketave të përfunduara epidemiologjike. Kështu, javën e kaluar, anketa epidemiologjike janë bërë vetëm 14.5 përqind ndaj pacientëve pozitivë me Kovid-19, sipas raporteve nga Instituti i Shëndetit Publik. Në javën e dytë të qershorit, kur ISHP filloi ta vendosë këtë e dhënë në raportet e saj të rregullta, për shembull, kur u regjistruan 1,406 raste në javë pozitivë me Kovid-19, janë përpunuar 88% e anketave.
Radio MOF përgatiti një infografik me informata të arritshme në internet përmes Institutit të Shëndetit Publik dhe në ueb faqen e specializuar të Qeverisë për koronavirusin. Sipas të dhënave të paraqitura, mund të vërehet se numri i anketave të përfunduara epidemiologjike në dy-tre javët e fundit bie vazhdimisht, por se edhe numri i të infektuarve është në rritje të madhe.
Nëse këto numra krahasohen me raportin e parafundit të ISHP-së për periudhën nga 26 tetor deri më 1 nëntor, mund të vërehet rënie prej 70% të anketave të përfunduara epidemiologjike, por edhe rritje të numrit të të sapoinfektuarve me rreth 4.400 raste.
Publiku mbeti i painformuar në lidhje me atë sa anketime epidemiologjike janë realizuar javën e kaluar, kur deri tani është regjistruar numër shumë i madh i të sapoinfektuarve brenda një jave, përkatësisht 7,280 raste, por edhe numër shumë i madh ditor.
Nga Ministria e Shëndetësisë për Radio MOF thonë se për shkak të numrit të zmadhuar të kapaciteteve për testim në baza ditore, anketimi i epidemiologëve në Institutin e Shëndetit Publik është duke u realizuar vazhdimisht. Megjithatë, pranojnë se numri i rasteve të rritura pozitive, siç thonë ata, e bën të veten.
“Andaj ndodh që të duhen disa ditë shtesë për të bërë anketa epidemiologjike. Sidoqoftë, qytetarët duhet të marrin parasysh rekomandimet dhe masat për izolim, përkatësisht nëse kanë pasur kontakt me person pozitiv duhet të jenë në izolim 10 ditë”, theksojnë ata.
Mesatarisht, rreth 2,000 njerëz kontaktohen brenda një dite, theksojnë nga ministria. Për këtë qëllim, ata thonë, se janë angazhuar rreth 20-30 persona për të ndihmuar në futjen e të dhënave, duke përfshirë këtu edhe studentë të mjekësisë.
Për përballje me pandeminë, janë angazhuar rreth 50 epidemiologë, në dhjetë qendra të shëndetit publik, në 20 njësi rajonale.
Radio MOF i dërgoi pyetje edhe Ministrisë së Punëve të Brendshme në lidhje me kontrollet e policisë. Ata thonë se lista e kontrollit arrin tek ata nga Qendra e Shëndetit Publik, sipas së cilës, ata thonë, se “vepron policia”. I dërguam pyetje edhe Inspektoratit shtetëror sanitar dhe shëndetësor dhe Qendrës së Shëndetit Publik – Shkup, por përgjigje nuk morëm deri në publikimin e këtij teksti.
Nga muaji gusht, është ndryshuar algoritmi për personat pozitivë me Kovid-19, kështu që personat që nuk kanë asnjë simptomë, pas dhjetë ditësh nga marrja e testit konsiderohen të shëruar dhe mund të “dalin” nga izolimi. Personat me simptoma, mund ta bëjnë këtë 20 ditë pas marrjes së testit.
Në vend deri tani nga fillimi i epidemisë janë diagnostikuar gjithsej 41.222 persona me Kovid-19.
Teksti: Martin Koloski
Infografik: Daniel Evrosimoski
* Kjo përmbajtje është përpunuar me ndihmën e Bashkimit Evropian në kuadër të Projektit për shprehje të të rinjve. Për përmbajtjet e botuara përgjegjës është Forumit arsimor rinor dhe ato nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht qëndrimet e Bashkimit Evropian.
* Оваа содржина е изработена со помош на Европската Унија во рамките на Проектот за
младинско изразување. За објавените содржини е одговорен Младински образовен форум и
истите нужно не ги одразуваат ставовите на Европската Унија.