Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Амбалажи од храна, душеци, колички, тави за готвење и друга покуќнина се „возат“ на единствената скејт-рампа поставена во малиот Скејт парк во Тетово. Местото последниов месец го опкружуваат и преполни контејнери во кои не го собира сиот смет, па околу нив може да се забележат картонски кутии или други поголеми предмети како ќебиња, перници и даски или куфери.
Скејт паркот во Тетово е прилепен до градскиот Жена парк кој е голем колку еден фудбалски стадион, а се наоѓа спроти меѓуградската автобуска станица. Познат и како „Скејтова“, зафаќа четвртина од градскиот парк. Наместо на скејтери, попладнето кога бевме на посета наидовме на срча и расфрлани стаклени шишиња од алкохолни пијалаци што веројатно стојат таму со денови. Непријатната миризба се чувствува уште од автобуската станица, а трае сè до крајот пешачката патека од паркот.
Од двете шаховски табли и неколкуте клупи кои заедно со скејт рампите првично беа поставени во 2018 година, останати се клупи на кои им фалат даски што ги прави небезбедни за седење. Волонтерите од Социјалниот културен центар во Тетово – „Space Tetovo“ кои пред пет години го изградија скејт паркот со идеја да стане место за дружење и активирање на локалната заедница, велат дека е тажно што паркот запаѓа во ваква состојба „со оглед на тоа што е единствениот јавен простор каде може да се скејта“.
„Точно е дека состојбата во која се наоѓа паркот сега не е најдобра, иако на 6 јуни, кога беше роденденот на ‘Space’ имавме иницијатива за чистење на паркот и се обидевме да ја подигнеме свеста на останатите граѓани. Дури поставивме знаци наоколу да се внимава на хигиената“, велат активистите за Радио МОФ.
Запуштено засолниште
Засега не се знае дали паркот се користи како нечие привремено засолниште, но според начинот на кој се подредени предметите може да се претпостави дека таму некој живее. Локалните власти веќе две недели не одговараат на нашите прашања, а со состојбата не се запознаени ни од Црвениот крст во Тетово.
Тие велат дека не се надлежни да водат евиденција за тоа дали некој може да престојува на јавна површина.
„Исто така од ниту една институција кои што се надлежни за верификација на одреден статус на лице ( бездомник, лице со посебни потреби, бегалец итн.) не е побарано наша асистенција во врска со вашите констатации“, посочуваат од хуманитарната организација и дополнуваат дека за состојбата ќе алармираат до надлежните институции.
Во Македонија недостасуваат организации кои нудат згрижување на бездомни лица или ги следат работите на терен, во случај некој јавен простор да изгледа како тетовскиот скејт парк моментално. Единствениот пункт за бездомници е Момин поток кој се наоѓа во Скопје под чадорот на Црвениот крст. Но, како што појаснуваат оттаму за Радио МОФ, пунктот може да понуди само услуги како храна, банање, шишање и други потреби на лицата кои самите ќе дојдат да го побараат тоа. Кревет за преспивање е достапен само во периодот од декември до март, кога надвор е најстудено. Ваквиот третман е наменет само за граѓаните на Скопје.
Од Момин поток велат дека иако постојано бараат проширување на пунктовите со цел да овозможат згрижување барем на еден ден, веќе подолго време се затворени пунктовите во Струга и Струмица, а од времето кога министерка за труд и социјална политика беше Мила Царовска, работи само пунктот во Битола и тоа со капацитет од 8 легла.
За состојбата на бездомните лица од другите градови треба да се алармира локалниот центар за социјална работа кој потоа комуницира со Центарот за социјална работа во Скопје. По ова, доколку се утврди дека на јавна површина живеат бездомни лица за да им се помогне, тие се насочуваат во владиниот пункт за бездомни лица под капата на Министерството за труд и социјална политика или според реорганизацијата – Министерството за социјална политика, демографија и млади.
Проблем што трае со години
Сепак, ова не е само проблем од социјална димензија. Негрижата од општинската власт за „Скејтова“ во претходните години доведе до тоа тој во летниот период да се претвора во запуштено пасиште за коњи, а често беше вандализиран и од несовесни граѓани. Речиси секоја година откако е изграден активистите алармираат за лошата состојба во која запаѓа. Во 2021 беше целосно реконструиран, но и покрај тоа речиси и да не профункционира како скејт парк – со скејтери, велосипеди и ролерџии или едноставно место каде младите се дружат. Минатото лето почесто се гледаа коњи како пасат од обраснатата трева, а сè почесто во текот на годината се забележува неисчистеното ѓубре.
Но, од „Space“ не губат надеж.
„Имаме долгорочен план да изградиме кошаркарски терен и да организираме голем концерт со што би собрале пари за осветлување, повеќе скејт рампи, клупи, да засадиме дрва и да обезбедиме друга опрема потребна за да функционира како скејт парк“, велат волонтерите кои споделија и фотографија од тоа како го замислуваат паркот во иднина.
Ангела Бошкоска
-
-
[Galeria] Mobilje dhe sende të tjera në vend të skejterëve në rampat në skejt parkun në Tetovë
Ambalazhe të ushqimeve, dyshekë, karroca, tava për gatim dhe sende të tjera shtëpiake janë të vetmet që “voziten” në skejt – rampën e vendosur në skejt parkun e vogël në Tetovë. Muajin e fundit, vendi është i rrethuar edhe nga kontejnerë të tej mbushur në të cilët nuk grumbullohen të gjitha mbeturinat, kështu që rreth tyre duken kuti kartoni apo objekte të tjera më të mëdha si batanije, jastëkë dhe dërrasa apo valixhe.
Skejt parku në Tetovë është ngjitur me “Parkun grua” të qytetit, i cili është i madh sa një stadium futbolli, dhe ndodhet përballë stacionit të autobusëve ndër urban. E njohur edhe si “Skejtova”, ajo zë një të katërtën e parkut të qytetit. Në vend të skejterëve, pasditen që vizituam hasëm në xhama dhe shishe prej qelqi të pijeve alkoolike të hedhura, të cilat me siguri kishin qëndruar atje për ditë të tëra. Era e pakëndshme ndihet nga stacioni i autobusëve, e cila zgjat deri në fund të shtegut të këmbësorëve nga parku.
Nga dy tabelat e shahut dhe disa stola që së bashku me skejt rampat u vendosën fillimisht në vitin 2018, kanë ngelur vetëm stola të cilave u mungojnë dërrasa që i bëjnë të pasigurt për t’u ulur. Vullnetarët nga Qendra Kulturore Sociale në Tetovë – “Space Tetova”, të cilët para pesë vitesh e ndërtuan skate parkun me idenë që të bëhet vend për socializim dhe aktivizim të komunitetit lokal, thonë se është zhgënjyese që parku është në këtë gjendje “duke qenë se është e vetmja hapësirë publike ku mund të bëni skate”.
“Është e vërtetë që gjendja në të cilën ndodhet parku tani nuk është më e mira, edhe pse më 6 qershor, kur ishte ditëlindja e “Space-it”, ne patëm një iniciativë për pastrimin e parkut dhe u përpoqëm ta ngrisim vetëdijën te qytetarët tjerë. Ne kemi vendosur edhe tabela përreth për t’i kushtuar kujdes higjienës”, thanë aktivistët për Radio MOF.
Strehim i braktisur
Për momentin nuk dihet nëse parku përdoret si strehë e përkohshme e dikujt, por sipas mënyrës së rregullimit të objekteve mund të supozohet se dikush jeton aty. Autoritetet lokale nuk u janë përgjigjur pyetjeve tona për dy javë, e as Kryqi i Kuq në Tetovë nuk ka të dhëna për situatën.
Ata thonë se nuk janë kompetentë të mbajnë evidencë nëse dikush mund të qëndrojë në një zonë publike.
“Gjithashtu, asnjë institucion që është përgjegjës për verifikimin e një statusi të caktuar të një personi (të pastrehë, person me nevoja të veçanta, refugjat etj.) nuk ka kërkuar ndihmën tonë në lidhje me konstatimet tuaja”, thekson organizata humanitare dhe shtojnë do të alarmjnë institucionet kompetente.
Në Maqedoni mungojnë organizata që ofrojnë kujdes për personat e pastrehë ose monitorojnë gjërat në terren, në rast se ndonjë hapësirë publike për momentin duket si skejt parku i Tetovës. E vetmja pikë për të pastrehët është Momin Potok, i cili gjendet në Shkup nën ombrellën e Kryqit të Kuq. Por siç sqarojnë për Radio MOF, pika mund të ofrojë vetëm shërbime si ushqim, larje, prerje flokësh dhe nevoja të tjera për personat që vijnë vetë për të kërkuar shërbime të tilla. Një shtrat gjumi është i disponueshëm vetëm nga dhjetori deri në mars, kur është më ftohtë jashtë. Një trajtim i tillë është i dedikuar vetëm për qytetarët e Shkupit.
Nga Momin Potoku thonë se edhe pse vazhdimisht kërkojnë zgjerimin e pikave për të ofruar kujdes për të paktën një ditë, pikat në Strugë dhe Strumicë janë mbyllur tashmë një kohë të gjatë, dhe që nga koha kur ministër i Punës dhe Politikë Sociale ishte Mila Carovska, punon vetëm pika në Manastir edhe atë me kapacitet 8 shtretër.
Për gjendjen e personave të pastrehë nga qytetet tjera duhet të alarmohet qendra lokale për punë sociale, e cila më pas komunikon me Qendrën për punë sociale në Shkup. Pas kësaj, nëse konstatohet se në një hapësirë publike ka të pastrehë që jetojnë, për t’i ndihmuar, ata drejtohen në pikën qeveritare për të pastrehët nën ombrellën e Ministrisë së Punës dhe Politikës Sociale ose sipas riorganizimit – Ministria e Politikës Sociale, Demografisë dhe Rinisë.
Problem që zgjat me vite
Megjithatë, ky nuk është një problem vetëm i dimensionit social. Neglizhenca e “Skejt parkut” nga pushteti lokal ka bërë që ajo në vitet e kaluara gjatë periudhës së verës të kthehet në një kullotë për kuaj, të lënë pas dore për dhe shpesh herë është vandalizuar nga qytetarët e pandërgjegjshëm. Pothuajse çdo vit që kur është ndërtuar, aktivistët kanë alarmuar për gjendjen e keqe në të cilën po shkatërrohet. Në vitin 2021, ai u rindërtua plotësisht, por edhe përskaj kësaj, pothuajse nuk funksionon si një skejt park-me skejterë, biçikleta dhe patina me rrota ose thjesht një vend ku socializohen të rinjtë. Verën e kaluar janë parë më shpesh kuaj duke kullotur në barin e rritur tejmase dhe gjithnjë e më shpesh gjatë vitit vërehen mbeturinat të papastruara.
Por nga “Space” nuk humbin shpresë
“Kemi plan afatgjatë që të ndërtojnë terren basketbolli dhe të organizojmë një koncert të madh me çka do të mblidhnim para për ndriçim, më shumë skejt rampa, stola, të mbjellim drurë dhe të sigurojmë pajisje të tjera të nevojshme që të funksionojë si skejt park”, thonë vullnetarët të silat kanë shpërndarë edhe fotografi se si e paramendojnë parkun në të ardhmen.
-
