Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Неколку години наназад студентите од Универзитетот „Американ Колеџ – Скопје (УАКС), бараат да им се овозможат истите права како и на студентите од државните универзитети и да го добијат правото на бесплатно користење јавниот градски превоз, што не е случај и за студентите од приватните универзитети. Претставка е пратено до Уставен суд, кој одлучил во полза на студентите. Но и покрај тоа, студентите од приватните универзитети, не добија бесплатен превоз.
„Јас ги имам истите права како и студентите на државните факултети. И моите родители плаќаат данок, и јас сум студент независно дали е приватно образованието или државно. Навистина не е фер, дури и пензионерите имаат денови на слободно возење, а ние не. Според Уставот на Р.Македонија сите граѓани се еднакви, а очигледно ние од приватните факултети не сме”, вели В.М. студент на правните науки при УАКС.
Според деканот Марко Андонов ваквата ситуација е една класична дискриминација, не се земени во предвид и правата на студентите кои што студираат на приватните универзитети. Тој вели дека сите студенти се еднакви, а Законот за високо образование не прави разлика меѓу студенти, без разлика на каков универзитет и да студираат.
„Уште пред три-четири години беше поднесена Уставна иницијатива од страна на студентите на ‘Факултетот за правни науки’ при Американ Колеџ до Уставниот суд, со цел да се укаже на дискриминаторската одлука која со години назад ја носеше пред се Советот на Град Скопје, а тоа се однесуваше во однос на бесплатниот превоз за студенти на прв циклус кои студираат само на државните универзитети во Р. Македонија. Во таа насока баравме Уставниот суд да ја поништи одлуката на Советот на Град Скопје за 2015-2016 година. Меѓутоа, проблемот е во тоа што Уставниот суд иако ја прифати нашата иницијатива, од формални причини не беше донесена конечната одлука за поништување, како резултат на тоа што практично годината за која што ние баравме веќе беше измината и беше беспредметно да се поништува одлука која што веќе не е во правна сила”, вели Андонов.
Тој изјави дека од Град Скопје и во наредните години продолжиле со донесување дискриминирачки одлуки, бидејќи бесплатен јавен превоз на ЈСП добиваат само студентите на јавните универзитети во Македонија.
Но, студентите не губат надеж и редовно преку мејл им пишуваат на Советниците на Град Скопје со цел да ги потсетат за одлуката на Уставниот суд од изминатите години и да им укажат на сторената неправда. Ова го прават во пресрет на престојната одлука што треба да се донесе во декември и која што ќе важи една година, со надеж дека конечно ќе се исправи според нив неправдата која што им е нанесена.
Претседателката на студентското собрание при УАКС, Антонела Јаки реторички прашува дали студентите од приватните унвиерзитети се граѓани од втор ред и не се еднакви во однос на студентите од државните универзитети.
„Се разбира дека не! Истото тоа го потврди и Уставниот суд, кога во јуни 2017 донесе решение дека сите студенти треба да имаат бесплатни ЈСП карти. Согласно мислењето на Уставниот суд, одлуките кои што ги носеше Советот на Град Скопје, немаат Уставна основаност, односно повредена е Уставната гаранција за еднаквоста на граѓаните во однос на остварување на нивните права при исти услови и еднаква положба. На нашиот факултет студираат и голем број на студенти кои си ги дозволуваат нивните студии благодарение на стипендиите кои ги овозможува Универзитетот. Ве молиме да не ги нарушувате нашите Уставни права. А доколку повторно се донесе ваква дискриминирачка одлука, ќе бидеме принудени повторно да се обратиме до Уставниот суд, но и да побараме обештетување од Град Скопје, за нарушување на нашите права“, изјави Јаки.
Според член 4 од Уставот на Република Северна Македонија, сите граѓани се еднакви пред Уставот и законите. Но, одлуката за давање на субвенции на ЈСП Скопје, за 2019 година беше истата како и претходните години. Градот Скопје повторно ги изостави студентите од приватните факултети. Конечната одлука за 2020 година ќе биде донесена во декември, а професорите и студентите искрено веруваат дека таа ќе биде позитивна.
Александра Субашиќ
-
Edhe studentët e Kolexhit Amerikan kërkojnë transport falas – ankohen për diskriminim
Disa vite të kaluara studentët e Universitetit “Amerikan Kolexh – Shkup (UAKS), kërkojnë t’ju mundësohen të drejtat e njëjta si studentëve të universiteteve shtetërore dhe të fitojnë të drejtën për shfrytëzimin e transportit publik falas, që nuk është rasti edhe me studentët e universiteteve private. Parashtresa është dërguar në Gjykatën Kushtetuese, e cila ka vendosur në favor të studentëve. Por edhe përpos kësaj, studentët e universiteteve private, nuk fituan transportin falas.
“Unë i kamë të drejtat e njëjta si studentët në fakultetet shtetërore. Edhe prindërit tim paguajnë tatim edhe unë jam studentë pa marrë parasysh nëse jam në arsimin privat ose shtetëror. Vërtet nuk është e drejtë, madje edhe pensionistët kanë ditë të lira për përdorimin e transportit, ndërse ne, jo. Sipas Kushtetutës së R. së Maqedonisë të gjithë qytetarët janë të barabartë, ndërsa është evidente se ne të fakulteteve private nuk jemi” , thotë V.M. student i shkencave juridike pranë UAKS.
Sipas dekanit Marko Andonov situata e këtillë është një diskriminim klasik, nuk janë marrë parasysh edhe të drejtat e studentëve të cilët studiojnë në universitetet private. Ai thotë se të gjithë studentët janë të barabartë, ndërsa Ligji për arsim të lartë nuk bën dallim ndërmjet studentëve, pa dallim në cilin universitet studiojnë.
“Që para tre katër vjet u parashtrua Iniciativë Kushtetuese nga studentët e “Fakultetit të Shkencave Juridike” pranë Kolexhit Amerikan, me qëllim të bëhet i ditur vendimi diskriminues i cili vite me radhë merrej nga Këshilli I Qytetit Shkup, ndërsa kishte të bëjë me transportin falas për studentë të ciklit të parë të cilët studiojnë në universitetet shtetërore në R. e Maqedonisë. Në këtë drejtim kërkuam nga Gjykata Kushtetuese të abrogojë vendimin e Këshillit të Qytetit Shkup për vitin 2015 – 2016. Mirëpo, problemi qëndron në atë se Gjykata Kushtetuese edhe pse e pranoi iniciativën tonë, për shkaqe formale nuk u morr vendim përfundimtar për abrogim, si rezultat I asaj se praktikisht viti për të cilin ne kërkuam kishte kaluar dhe ishte e kotë të anulohet vendimi i cili nuk kishte më fuqi juridike”, thotë Andonov.
Ai deklaroi se nga Qyteti Shkup edhe vitet e ardhshme kanë vazhduar me miratimin e vendimeve diskriminuese, sepse transport publik fals nga NPS, fitojnë vetëm studentët e universiteteve publike në Maqedoni.
Por, studentët nuk humbin shpresë dhe rregullisht nëpërmjet meilit ju shkruajnë Këshilltarëve të Qytetit Shkup me qëllim t’i përkujtojnë në lidhje me Vendimin e Gjykatës Kushtetuese nga vitet e kaluara dhe t’ju bëjnë me dije se po bëhet padrejtësi. Këtë e bëjnë në vigjilje të vendimit të ri që duhet të miratohet në dhjetor i cili do të vlejë një vit, me shpresë se përfundimisht do të korrigjohet sipas tyre padrejtësia e cila ju është shkaktuar.
Kryetarja e Parlamentit studentor pranë UAKS, Antonela Jaki, shtron pyetje retorike, nëse studentët e universiteteve private janë qytetarë të rendit të dytë dhe nuk janë të barabartë në raport me studentët e universiteteve shtetërore.
“Kuptohet se jo! Të njëjtën e konfirmoi edhe Gjykata Kushtetuese, kur në qershor 2017 morri vendim se të gjithë studentët duhet të kenë bileta falas për transport publik. Në pajtim me mendimin e Gjykatës Kushtetuese, vendimet të cilat I ka marrë Këshilli I Qytetit Shkup, nuk kanë Bazë Kushtetuese, respektivisht është shkelur garancia Kushtetuese për barazi të qytetarëve në raport me realizimin e të drejtave të tyre gjatë kushteve të njëjta dhe pozitës së njëjtë. Në fakultetin tonë studiojnë edhe numër i madh i studentëve të cilët i lejojnë studimet e tyre falë bursave të cilat jua mundëson Universiteti. Ju lutemi mos i shkelni të drejtat tona Kushtetuese. Nëse përsëri miratohet Vendim i këtillë diskriminues, do të detyrohemi përsëri të drejtohemi në Gjykatën Kushtetuese, por edhe të kërkojmë dëmshpërblim nga Qyteti Shkup, për shkeljen e të drejtave tona”, deklaroi Jaki.
Sipas nenit 4 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, të gjithë qytetarët janë të barabartë para Kushtetutës dhe ligjeve. Por, vendimi për dhënien e subvencioneve për NPS Shkup, për vitin 2019 ishte e njëjtë si për vitet e kaluara. Qyteti Shkup përsëri i anashkaloi studentët e fakulteteve juridike. Vendimi përfundimtar për vitin 2020 do të merret në dhjetor, ndërsa profesorët dhe studentët sinqerisht besojnë se vendimi do të jetë pozitiv.
Aleksandra Subashiq