Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Пред околу половина година, на 21 мај, веста дека Охридскиот регион може да се најде на листата на загрозено светско наследство на УНЕСКО, ја разбранува јавноста. Охрид доби рок до 1 февруари, да исполни 19 препораки за да остане на престижната листа, дел од нив се однесуваа и на дивоградбите. Пред самиот истек на рокот, Радио МОФ провери што е сработено, откако претходно охридскиот градоначалник Константин Георгиевски им објави борба на дивоградбите. Меѓудругото, да се направи Регистар на дивоградби, но и мораториумот за градба.
Драгана Велковска од иницијативата „Охрид СОС“, забележува дека ниту еден од бесправно изградените објекти не е целосно срушен и отстранет. Реагира и на тоа што Регистарот на дивоградби е недостапен за јавноста.
„Еден ваков регион од ваква важност за земјата и за светот неопходно е јавноста да биде информирана и знае, кој и каде точно градел бесправно, и да бара за да може да врши притисок на институциите, ако не ги има информациите, нема начин како да врши јавноста притисок врз институциите“, изјави Велковска во склоп на емисијата „Мегафон“.
Според Велковска, во однос на 19-те препораки од УНЕСКО, Владата единствено што направила е да создаде привид дека тие се спроведени. Автентичноста и интегритетот на регионот, вели таа, и понатаму се силно загрозени.
Од Владата, пак, тврдат дека се апсолутно посветени на имплементација на препораките. Министерот Едмонд Адеми, кој е претседател на Националната комисија за УНЕСКО, се пофали дека голем дел од препораките се направени.
Дивоградбите, додава тој, се само еден сегмент од процесот и пред пред сѐ се обврска на локалната самоуправа. Според Адеми, огромен дел од платформите покрај езерото се отстранети.
„Дивоградбите се практично најспецифичниот сегмент од овој процес, кој ќе трае подолг период, затоа што тоа се сепак процедури, законски, сето она што треба да се заврши како законска обврска“, вели Адеми.
Процесот на отстранување, вели Адеми, ќе продолжи и понатаму.
„Апсолутно, не завршува ниту со исполнување, туку тој процес мора да заврши се до конечно составување, односно создавање на состојба каде што ќе имаме чиста ситуација“, додава тој.
Од Општина Охрид велат дека во текот на изминатите месеци направиле значителен прогрес.
„Општина Охрид очекува и се надева на позитивен извештај од мониторингот и се надева дека во јуни во Кина за кога е закажан состанокот на Комитетот за светско природно и културно наследство на УНЕСКО, Охридскиот регион нема да се најде на листата на загрозени подрачја“, стои во писмената изјава од општината.
Активистите од „Охрид СОС“ пак, се надеваат дека УНЕСКО ќе го стави Охрид на листата на светско наследство во опасност. Ова веруваат е еден начин за вистински да се заштити Охрид, бидејќи ќе повлече меѓународна помош. Во моментов, поради УНЕСКО, има мораториум за нови градби во заштитениот регион, а Владата носи нов закон за дивоградби кој ги исклучува Охрид и Струга.
Велковска од „Охрид СОС“, смета дека и овој регион мора да подлежи на соодветна регулатива.
„Бидејќи ако се појави вакум простор, ако нема никаков мораториум на таа територија, ако нема закон за бесправно изградени градби кој го регулира тој регион, тогаш ние се наоѓаме во една состојба каде што Охридскиот регион ќе биде оставен на милост и немилост и нема ниеден закон, каков и да е, за него да важи и ќе биде многу подложен на огромни ризици и огромна опасност“, потенцира Велковска.
Делегацијата на УНЕСКО веќе е во Охрид каде проверува што сработиле властите. Конечната одлука за Охрид ќе се знае на 44-та сесија која ќе се одржува од 29 јуни до 9 јули во Кина.
Мартин Колоски
Првичната аудио верзија од темата е во склоп на емисијата „Мегафон“
-
Skadon afati për UNESKO, a është bërë mjaftueshëm për Rajonin e Ohrit?
Para rreth gjysmë viti, më 21 maj, lajmi se Rajoni i Ohrit mund të gjendet në listën e trashëgimisë botërore të rrezikuar të UNESKO-s, e shqetësoi publikun. Ohri ka afat deri në 1 shkurt, të plotësojë 19 rekomandimet që të ngelë në listën prestigjioze, një pjesë e rekomandimeve janë edhe për ndërtimet e pa ligjshme. Para skadimit të afatit, Radio MOF kontrolli çfarë është punuar, pasi paraprakisht kryetari i komunës së Ohrit, Konstantin Georgievski, ju shpalli luftë ndërtimeve të pa ligjshme. Ndër të tjerat, të bëhet Regjistër i ndërtimeve të pa ligjshme, por edhe moratorium për ndërtimet.
Dragana Vellkovska nga iniciativa “Ohrid SOS”, thotë se asnjë nga objektet e ndërtuara pa leje nuk është rrënuar ose hequr plotësisht. Reagon edhe për atë që Regjistri i ndërtimeve pa leje nuk është i aksesshëm për publikun.
“Një rajon i këtillë me rëndësi kaq të madhe për vendin dhe për botën, publiku duhet të informohet dhe të dijë, kush dhe ku saktë ka ndërtuar në mënyrë joligjore, dhe të kërkojë mundësi të ushtrojë presion mbi institucionet, nëse nuk ka informacione, nuk ka mënyrë si të ushtrojë presion publik mbi institucionet”, deklaroi Vellkovska në emisionin “Megafon”.
Sipas Vellkovska, në lidhje me 19 rekomandimet e UNESKO-s, Qeveria të vetmen gjë që e bëri të krijojë huti se rekomandimet janë realizuar. Autenticiteti dhe integriteti i rajonit, thotë ajo, edhe më tutje janë rrezikuar fuqishëm.
Nga Qeveria, nga ana tjetër, pohojnë se absolutisht janë të përkushtuar në implementimin e rekomandimeve. Ministri Edmond Ademi, i cili është kryetar i Komisionit Nacional për UNESKO, u lavdërua se pjesë e madhe e rekomandimeve janë bërë.
Ndërtimet e paligjshme, janë vetëm një nga segmentet e procesit dhe para së gjithash, janë obligim i vetëqeverisjes lokale. Sipas Ademit, pjesë e madhe e platformave afër liqenit janë hequr.
“Ndërtimet e paligjshme, praktikisht janë segmenti më specifik i këtij procesi, i cili do të zgjasë periudhë të gjatë kohore, sepse megjithatë këto janë procedura, ligjore, gjithë ajo që duhet të përfundojë si obligim ligjor”, thotë Ademi.
Procesi i mënjanimit / heqjes, thotë Ademi, do të vazhdojë edhe më tutje.
“Absolutisht, nuk përfundon as me plotësimin, por ai proces duhet të përfundojë deri në përpilimin përfundimtar, përkatësisht krijimin e gjendjes ku do të kemi situatë të pastër”, shton ai.
Nga Komuna e Ohrit, thonë se gjatë muajve të kaluar kanë bërë progres të konsiderueshëm.
“Komuna e Ohrit, pret dhe shpreson se do të kenë raport pozitiv nga monitorimi dhe shpresojnë se në qershor në Kinë për kur është caktuar takimi i Komitetit për Trashëgiminë Kulturore dhe Natyrore Botërore të UNESKO-s, Rajoni i Ohrit, nuk do të gjendet në listën e rajoneve të cenuara”, thuhet në deklaratë të shkruar nga komuna.
Aktivistët nga “Ohër SOS”, shpresojnë se UNESKO do ta vendosë Ohrin në listën e trashëgimisë botërore në rrezik. Besojnë se kjo është një mënyrë se si vërtet të mbrohet Ohri, sepse do të tërheqë ndihmë ndërkombëtare. Për momentin, për shkak të UNESKO, ka memorandum për ndërtime të reja në rajonin e mbrojtur, ndërsa Qeveria miraton ligj të ri për ndërtime joligjore, i cili do të përjashtojë Ohrin dhe Strugën.
Vellkovska nga “Ohër SOS”, mendon se edhe ky rajon duhet ti nënshtrohet rregullativës përkatëse.
“Për shkak se, nëse paraqitet vakum hapësirë, nëse nuk ka asnjë moratorium në atë territor, nëse nuk ka ligj për ndërtime të ndërtuara pa leje i cili e rregullon atë rajon, atëherë ne gjendemi në një gjendje ku rajoni i Ohrit do të lihet në mëshirë dhe pamëshirë dhe nuk ka asnjë ligj, sido që të jetë, për atë rajon nuk do të vlejë dhe do të jetë i nënshtruar në rreziqe të mëdha”, thekson Vellkovska.
Delegacioni i UNESKO është në Ohër ku kontrollon çfarë kanë punuar autoritetet. Vendimi përfundimtar për Ohrin do të dihet në sesionin e 44-t, i cili do të mbahet nga 29 qershor deri në 9 korrik në Kinë.
Martin Koloski
Audio versioni fillestar i temës është në përbërje të emisionit “Megafon”