Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
„Замислете мрак кој трае повеќе од деценија. Таман кога не може да биде помрачно, корупцијата на една власт убива 15 луѓе. И младите луѓе во таа држава палат такви пожари, што од нив се тресат сите оние кои го гасеа светлото. Ова сега е прашање на живот, бидејќи суровото, бедно и морничаво владеење на Српската напредна странка (владејачката партија) кулминираше на 1 ноември. А, оваа борба не можат да ја добијат“.
Тагата, гневот и безнадежноста која ја чувствуваат граѓаните на Нови Сад и Србија од падот на настрешницата на 1 ноември се акумулира во бунт, протести и потреба конечно да зборуваат и да дејствуваат слободно против оние кои им ги уништуваат животите, нагласува Јелена Божиќ од Нови Сад.
Таа е активистка во здружената група на млади луѓе „СвиЌе“ („SviĆe“) кои од мај 2023 година организираат различни креативни акции на граѓанска непослушност во Србија. Групата во значајна мера ја сочинуваат студенти, па затоа тие ги даваат сите свои ресурси на располагање на младите кои блокираат повеќе од 50 факултети ширум земјата, како и други образовни установи.
„Имајќи предвид дека 21-от век во Србија не памети ваква граѓанска непослушност и ваков храбар одговор на младите на репресија и насилство, студентските блокади и протести течат фантастично“, истакнува Божиќ за Радио МОФ.
Фото: Јелена Божиќ
Таа потврдува дека се блокирани сите факултети во Нови Сад и Ректоратот, сите факултети на Универзитетот во Белград, а од вчеравечер во блокада се и сите 11 факултети во Ниш. Исто така, блокирана е и гимназијата „Јован Јовановиќ-Змај“ во Нови Сад, Таковски устанак во Горен Милановац, гимназијата во Обреновец, „Урош Предиќ“ во Панчево, повеќе гимназии во Белград…
„Од друга страна, луѓето секојдевно се на улица. Црвените траги и крвавите тупаници се насекаде. Кордонот на стравот е пробиен и тоа е најважно. На студентите им е потребна помош во вид на храна, хигиена, душеци, но имаат голема поддршка од граѓаните и професорите. Трпат притисоци, но брилијантно се справуваат со нив затоа што се обединети и солидарни“, раскажува активистката, додавајќи дека тие на сите нив им држат лекција за слобода, демократија и надеж.
Полека, посочува, на студентите им се придружуваат и колегите од дијаспората.
„Одекна насекаде и сега веќе нема враќање“, децидна е таа.
Безбедносните служби секојдневно ги приведуваат и пуштаат активистите и студентите. „Тоа се класични облици на застрашување и притисоци. Но, како што постојано кажуваме, не можат сите да не уапсат. И ниту еден наш другар нема да остане без поддршка. Не сметаат на тоа, на солидарност и емпатија. Затоа имаме преку 40 дена протести, акции, блокади“, потенцира Божиќ.
Исто така, Безбедносно-информативна агенција на Србија (БИА) ги хакирала телефоните на активистите кои ги поканила или привела на разговор, докажа БИРН Србија. Освен што им ги презеле пораките и контактите, тие им навлегле во приватните фотографии, им ги следеле семејствата, им ги вклучувале камерите и микрофоните…
Во Србија се создаде, односно се разбуди критична маса која верува во политичка одговорност и е непослушна. А, тоа е она што му треба на секое општество – корективен фактор кој е независен, вели активистката.
„После ова, секоја победа е само плус. Нашата влада само од такви луѓе се плаши. Тие се закана. Веќе имавме исполнување на некои барања, притисокот функционира, но не е доволен за граѓаните. Ништо повеќе на лажица – верувам дека граѓаните, особено младите ќе останат истрајни во барањето правда. Таа правда на крајот е сведена на една реченица: убијците мора да бидат во затвор, а активистите слободни“, заклучува Божиќ.
Според неа, Нови Сад е епицентарот на промените кои се проширија низ Србија и ова е историски момент кој ќе се памети долго време.
View this post on InstagramИнаку, според тврдењата на студентите и извештаите од медиумите, врз критичната маса студенти и граѓани која постојано е на улица во изминатиот месец и половина налетуваат возила и тепачи, а ги растерува и полициската бригада употребувајќи пендреци и тупаници.
Блокадите започнаа на Факултетот за драмски уметности во Белград на 25 ноември поради напад од група мажи врз студенти за време на оддавање почит на загинатите при падот на настрешницата во Нови Сад. На 2 декември група студенти ја блокираа зградата на Ректоратот на Универзитетот во Белград, Филозофскиот и Филолошкиот факултет. Оттука, на нив секојдневно им се придружуваат сѐ повеќе факултети и други образовни институции, а ги поддржуваат голем број колективи, организации, колегиуми.
Ангела Петкова
-
Jelena Bozhiq “SviĆe”: Serbia nuk mban mend një përgjigje kaq të guximshme të represionit dhe dhunës
“Imagjinoni errësirën që zgjat më shumë se një dekadë. Pikërisht kur nuk mund të ishte më e errët, korrupsioni i një qeverie vret 15 njerëz. Dhe të rinjtë në atë vend ndezin zjarre të tilla sa të gjithë ata që fikin dritën dridhen prej tyre. Kjo tani është çështje jete, pasi sundimi mizor, i mjerë dhe i tmerrshëm i Partisë Progresive Serbe (partia në pushtet) arriti kulmin më 1 nëntor. Dhe ata nuk mund ta fitojnë këtë luftë”.
Trishtimi, zemërimi dhe dëshpërimi që ndjejnë qytetarët e Novi Sadit dhe Serbisë që nga rënia e tendës më 1 nëntor grumbullohen në rebelim, protesta dhe nevojë për të folur dhe vepruar më në fund lirisht kundër atyre që u shkatërrojnë jetët, thekson Jelena Bozhiq nga Novi Sad.
Ajo është një aktiviste në grupin e përbashkët të të rinjve “SviĆe”, të cilët organizojnë aksione të ndryshme krijuese të mosbindjes civile në Serbi që nga maji 2023. Grupi përbëhet kryesisht nga studentë, ndaj ata vënë në dispozicion për të rinjtë të gjitha burimet e tyre duke bllokuar më shumë se 50 fakultete në të gjithë vendin, si dhe institucione të tjera arsimore.
“Duke pasur parasysh se shekulli i 21-të në Serbi nuk mban mend këtë lloj mosbindjeje civile dhe këtë lloj reagimi të guximshëm të të rinjve ndaj represionit dhe dhunës, bllokadat dhe protestat e studentëve po shkojnë në mënyrë fantastike”, ka theksuar Bozhiq për Radio MOF.
Ajo konfirmon se janë bllokuar të gjitha fakultetet në Novi Sad dhe Rektorati, të gjitha fakultetet e Universitetit të Beogradit, ndërsa nga mbrëmja e djeshme janë bllokuar edhe të 11 fakultetet në Nish. Gjithashtu është bllokuar edhe shkolla e mesme “Jovan Jovanovic-Zmaj” në Novi Sad, Takovski Ustanak në Goren Milanovac, shkolla e mesme në Obrenovec, “Uros Predic” në Pançevë, disa shkolla të mesme në Beograd.
“Nga ana tjetër, njerëzit janë çdo ditë në rrugë. Shenjat e kuqe dhe grushtet e përgjakur janë kudo. Kordoni i frikës është thyer dhe kjo është gjëja më e rëndësishme. Studentët kanë nevojë për ndihmë në ushqim, higjienë, dyshekë, por kanë mbështetje të madhe nga qytetarët dhe profesorët. Përballen me presione, por i trajtojnë shkëlqyeshëm sepse janë të bashkuar dhe solidarë”, tha aktivistja, duke shtuar se të gjithëve u japin një mësim për lirinë, demokracinë dhe shpresën.
Dalëngadalë, thekson ajo, studentëve u bashkangjiten edhe kolegët nga diaspore.
“Bëri jehonë kudo dhe tani nuk ka më kthim”, shprehet decide ajo.
Shërbimet e sigurisë ndalojnë dhe lirojnë aktivistë dhe studentë çdo ditë. “Këto janë forma klasike të frikësimit dhe presionit. Por siç vazhdojmë të themi, jo të gjithë mund të na arrestojnë. Dhe asnjë nga shokët tanë nuk do të mbetet pa mbështetje. Ata nuk llogarisin në këtë, në solidaritet dhe empati. Prandaj kemi më shumë se 40 ditë protesta, aksione, bllokada”, thekson Bozhiq.
Gjithashtu, Agjencia e Sigurisë dhe Informacionit e Serbisë (BIA) ka hakuar telefonat e aktivistëve të cilët i ftoi ose i ndaloi për bisedë, vërtetoi BIRN Serbi. Përpos që merrnin mesazhet dhe kontaktet e tyre, ata futeshin në fotot e tyre private, ndiqnin familjet e tyre, ndezën kamerat dhe mikrofonat…
Në Serbi është krijuar një masë kritike, pra është zgjuar, e cila beson në përgjegjësinë politike dhe është e pabindur. Dhe kjo është ajo që i duhet çdo shoqërie – një faktor korrigjues që është i pavarur, thotë aktivisti.
“Pas kësaj, çdo fitore është vetëm plus. Qeveria jonë ka frikë vetëm nga njerëz të tillë. Ata janë një kërcënim. Tashmë kemi plotësuar disa kërkesa, presioni funksionon, por nuk mjafton për qytetarët. Asgjë më shumë në lugë – Besoj se qytetarët, veçanërisht të rinjtë, do të mbeten këmbëngulës në kërkimin e drejtësisë. Ajo drejtësi në fund të fundit reduktohet në një fjali: vrasësit duhet të jenë në burg dhe aktivistët të lirë”, konkludon Bozhiq.
Sipas saj, Novi Sadi është epiqendra e ndryshimeve që u përhapën në tërë Serbinë dhe ky është një moment historik që do të mbahet mend gjatë.
View this post on InstagramNdryshe, sipas pohimeve të studentëve dhe raportimeve nga mediat, masa kritike e studentëve dhe qytetarëve të cilët muajin e fundit janë vazhdimisht në rrugë dhe gjysma e tyre sulmohen nga vetura dhe banditë, ndërsa brigada e policisë i shpërndan ata duke përdorur shkopinj dhe grushta.
Bllokada filloi në Fakultetin e Arteve Dramatike në Beograd më 25 nëntor për shkak të një sulmi nga një grup burrash ndaj studentëve gjatë një nderimi për ata që vdiqën në rënien e tendës në Novi Sad. Më 2 dhjetor, një grup studentësh bllokuan ndërtesën e Rektoratit të Universitetit të Beogradit, Fakultetin Filozofik dhe Filologjik. Prandaj, çdo ditë e më shumë fakultete dhe institucione të tjera arsimore i bashkohen atyre, të cilat mbështeten nga një numër i madh kolektivesh, organizatash, kolegiumesh.
Angela Petkova
