Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
На банерите кои се користеа за платено политичко рекламирање во онлајн медиумите на последните Парламентарни избори, жените беа застапени само 21 процент на 32 портали, покажа анализата за застапеноста на жените и социјално ранливите категории во онлајн медиумите за време на изборната кампања.
Анализата покажува дека мажите кандидати, посебно лидерите на двете најголеми македонски политички партии доминирале во медиумската нарација додека пак жените кои биле дел од помалите политички партии и албанските партии и коалиции биле целосно отсутни од платените промотивни материјали.
„Кога станува збор за пристапот како да се промовираат жените кандидатки за време на изборниот преоцес преку платеното политичко рекламирање на интернет порталите, видливо беше дека партиите имаа различен пристап. ВМРО- ДПМНЕ одеше со индивидуална застапеност и промоција на носителите на листи вклучително и на една носителка на листа, СДСМ имаше друг пристап, одеа во парови, односно машко женски пар. Помалите партии кои што имаа помалку ресурси тие комбинираа и одеа со појавување на мажи и жени“, истакна експертката Билјана Бејкова.
Според неа покривањето на парламентарните избори од страна на интернет порталите открило и недоволна присутност на жените и темите поврзани со правата на жените и родовата еднаквост.
„Во наративите, повторно имаше зацврстување на родовите стереотипи. Најчесто наративите за жените се градеа околу нивните традиционални и патријархални перцепции за улогата во општеството и така се поврзуваа со бракот, семејството, мајчинството, домашните обврски, религиозните убедување, љубовта кон нацијата се споредуваше како љубовта кон мајката. Така што немаме соочување со надминување на родовите стереотипи туку напротив- нивно зајакнување“, додаде Бејкова.
Во однос на препораките, Бејкова рече дека промоцијата на родовата еднаквост во изборното платено политичко рекламирање е од суштинско значење за создавање поинклузивни изборни процеси во државава.
„Родовата квота на кандидатските листи не е доволна, потребно е да се обезбеди еднаква застапеност на жените и за време на изборните кампањи. Политичките партии треба да ја имаат оваа обврска и одговорност .Етичките стандарди за новинарите и интернет порталите треба да ги вклучуваат принципите на родова еднаквост и правична застапеност на жените“, потенцираше таа.
Покрај застапеноста на жените во онлајн медиумите за време на изборната кампања, анализата опфаќа и дел за застапеноста на социјално ранливите категории, лицата со попреченост и етничките заедници. Во овој дел анализирани биле 68 натписи во 21 портал.
„Медиумските содржини за време на изборните процеси претежно се фокусираа општо на гласачите на големите партии при што лицата со попреченост беа значитечно помалку опфатени. На нивните барања очекувања и потреби им се дава минимално внимание во јавноста и тие често се прикажувани како пасивни субјекти. Ранливоста на лицата со попреченост често се користеше како тема за времени политички разговори, посебно околу ветувањата за подобрување на институционалната структура, подобра социјална положба и животни услови“, рече професорката и медиумски експерт Марина Тунева.
За тоа како да се промени состојбата, Марина сподели неколку препораки. Според неа тие се насочени најмногу кон политичките партии, државните институции и онлајн медиумите.
„Во дел на социјална инклузија, препораките се однесуваат на повеќе засегнати страни и чинители, прво државните институции. За нив препораките се во два сегменти, реформи на законите и политиките и второ создавање на институционални рамки. За политичките партии препораките се да се придржуваат до кодексот за однесување во онлајн просторот за време на изборни процеси и референдуми. Препораките за онлајн медиумите се да се придржуваат до етичките стандарди дефинирани во кодексопт на однесување за време на избори“, изјави Тунева.
Истражувањето го спроведе Фондацијата Метаморфозис во соработка со Меѓународната фондација за изборни системи (ИФЕС) во рамките на проектот „Пари, медиуми и избори во Северна Македонија“.
Симона Паскоска
-
Kandidatët burra dominuan në reklamimin politik të paguar për zgjedhjet e kaluara parlamentare
Në banerët që u përdorën për reklamimin politik të paguar në mediat online gjatë zgjedhjeve tw fundit parlamentare, gratë ishin të përfaqësuara vetëm 21 përqind në 32 portale, tregon analiza për përfaqësimin e grave dhe kategorive të rrezikuara sociale në mediat online gjatë fushatës zgjedhore.
Analiza tregon se kandidatët burra, veçanërisht liderët e dy partive më të mëdha politike maqedonase, dominuan në narrativën mediatike, ndërsa gratë, që ishin pjesë e partive më të vogla politike dhe partive dhe koalicioneve shqiptare, ishin plotësisht të paprezantuar në materialet promovuese të paguara.
“Kur bëhet fjalë për qasjen se si të promovohen kandidatët gra gjatë procesit zgjedhor përmes reklamimit politik të paguar në portalet online, ishte e dukshme se partitë kishin qasje të ndryshme. VMRO-DPMNE ndoqi një përfaqësim individual dhe promovim të bartësve të listave, përfshirë një bartëse liste, ndërsa LSDM kishte një qasje tjetër, duke shkuar në çifte, pra çifte burrë-grua. Partitë më të vogla, të cilat kishin më pak burime, i kombinonin dhe shfaqeshin me prezencën e burrave dhe grave”, theksoi ekspertja Biljana Bejkova.
Sipas saj, mbulimi i zgjedhjeve parlamentare nga portalet online ka zbuluar gjithashtu një prani të pamjaftueshme të grave dhe temave të lidhura me të drejtat e grave dhe barazinë gjinore.
“Ndër narrativët, përsëri kishte forcim të stereotipeve gjinore. Shumë shpesh, narrativët për gratë janë ndërtuar rreth perceptimeve të tyre tradicionale dhe patriarkale për rolin në shoqëri dhe kështu lidhen me martesën, familjen, amësinë, punët e shtëpisë, besimet fetare, dashurinë për atdhenë që krahasohej me dashurinë për nënën. Pra, nuk kemi përballje me tejkalimin e stereotipeve gjinore, por përkundrazi, forcimin e tyre”, shtoi Bejkova.
Sa i përket rekomandimeve, Bejkova tha se promovimi i barazisë gjinore në reklamimin politik të paguar zgjedhor është thelbësor për krijimin e proceseve zgjedhore më inkluzive në këtë vend.
“Kuota gjinore në listat e kandidatëve nuk është e mjaftueshme, është e nevojshme të sigurohet përfaqësim i barabartë i grave edhe gjatë fushatave zgjedhore. Partitë politike duhet ta kenë këtë detyrim dhe përgjegjësi. Standardet etike për gazetarët dhe portalet online duhet të përfshijnë parimet e barazisë gjinore dhe përfaqësimit të drejtë të grave”, theksoi ajo.
Përveç përfaqësimit të grave në mediat online gjatë fushatës zgjedhore, analiza përfshin gjithashtu një pjesë për përfaqësimin e kategorive të rrezikuara sociale, personave me nevoja të veçanta dhe bashkësive etnike. Në këtë pjesë janë analizuar 68 shkrime në 21 portale.
“Përmbajtjet mediatike gjatë proceseve zgjedhore kryesisht ishin të fokusuara përgjithësisht tek votuesit e partive të mëdha, ndërkohë që personat me nevoja të veçanta ishin dukshëm më pak të përfshirë. Kërkesave, pritshmërive dhe nevojave të tyre u jepej vëmendje minimale në publik dhe ata shpesh shfaqeshin si subjekte pasive. Gjendja e personave me nevoja të veçanta shpesh përdorej si temë për biseda politike kalimtare, veçanërisht rreth premtimeve për përmirësimin e strukturës institucionale, pozicionin social më të mirë dhe kushte jetese më të mira,” tha profesoresha dhe ekspertja mediatike Marina Tuneva.
Për mënyrën se si mund të ndryshohet gjendja, Marina ndau disa rekomandime. Sipas saj, ato janë të drejtuara kryesisht ndaj partive politike, institucioneve shtetërore dhe mediave online.
“Sa i përket përfshirjes sociale, rekomandimet lidhen me shumë palë të interesuara dhe aktorë, fillimisht institucionet shtetërore. Për to, rekomandimet janë në dy segmente: reforma në ligje dhe politika dhe së dyti krijimi i kuadrove institucionale. Për partitë politike, rekomandimet janë që ato të respektojnë kodin e sjelljes në hapësirën online gjatë proceseve zgjedhore dhe referendumeve. Rekomandimet për mediat online janë që ato të respektojnë standardet etike të përcaktuara në kodin e sjelljes gjatë zgjedhjeve”, tha Tuneva.
Hulumtimi u realizua nga Fondacioni Metamorfozis në bashkëpunim me Fondacionin Ndërkombëtar për Sistemet Zgjedhore (IFES) në kuadër të projektit “Para, media dhe zgjedhje në Maqedoninë e Veriut”.
Simona Paskoska
