Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Читајте меѓу редови, прашувајте се кој ви ја испраќа медиумската порака, зошто го привлекува вашето внимание и кои се вредностите што ги испраќа таа, им порачаa студентите од Правниот факултет „Јустинијан Први“ од Скопје на своите врсници.
Преку студентски митинг на платото на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ тие денеска упатија апел и до надлежните да ја сфатат медиумската писменост како важен сегмент во образованието, со оглед на се поголемата присутност на лажните вести во медиумскиот простор.
Студентката Калина Патчева, која е прва година на Правниот факултет вели дека младите сами се описменуваат барајќи совети и одговори од „Гугл“.
„Нека ме слушнат, нека ме чујат од Бирото за образование – повикувам на зголемување на свеста за медиумската писменост во образованието на што е можно повисоко ниво. Каде ќе се описмениме, ако не во образовните институции“, рече таа во своето обраќање.
Во низата говори, се обрати и студентот Никола Донев, кој напомена дека додека медиумите се во трка по профит и се во служба на центрите на моќ, на младите им е неопходна медиумска писменост.
„И те како е потребно, денеска, со континуирано образование и секако, вистински поставени морални вредности, да успееме да создадеме едно критичко општество кое нема да се води по максимата „не ме интересира политика“, туку ќе застане со цврсти ставови и ќе го одбрани она во кое верува“, рече тој.
„Да ја сфатиме моќта што ја имаме, да не бидеме марионети“, им порача на насобраните студентката Бојана Крстевска.
„Моќта на мас медиумите е голема, тие го формираат и го пренасочуваат јавното мислење и ставовите, затоа обрати внимание пред да се загубиш во лавиринтот на брзиот живот, одвој внимание да размислуваш за целата информација што ја добиваш, одвој време да не бидеш клен на канџите на медиумската пропаганда“, истакна таа.
Медиумската писменост освен што не постои, за неа не е отпочнат ниту процес за вметнување во формалното образование, нагласи студентот Симеон Јанев. Тој ги посочи секојдневните рекламни објави за здравје во порталите, кои имаат само една цел – да продадат одреден производ.
„Рекламите секојдневно се обидуваат да ни продадат нешто, без разлика дали тоа е вистина или лага, или нешто што навистина е корисно, или не. Тоа го прават така што таргетираат одредени луѓе кои во денешното општество директно го голтаат онака како што е сервирано, без да се има критичка мисла, без да има различни гледишта и аспекти“, смета тој.
Неизоставен дел од студентскиот митинг насловен „Не биде медиумска мета“ беше и велешката „фабрика за лажни вести“, предводена токму од млади луѓе, кои со дезинформации влијаеја на изборниот резултат на претседателските избори во САД.
„ Застрашувачки е кога ќе го видите современиот граѓанин чија општествена еволуција му донела повторно робство, овој пат потешко од историското. Овој пат, духовно робство“, вели студентката Марија Суботиќ.
„Некогаш зборувавме за орвелова фикција, но денес таа фикција е реалност. Денес таа фикција е реалниот свет во кој живееме и воедно го викаме развиен. Интересно е, и воедно збунувачки, оваа нова настаната ситуација каде што информацијата од нас е оддалечена само еден клик, но апатијата кон луѓето и кон информацијата е толку многу поголема“, забележа Суботиќ.
Но, тенка е линијата меѓу медиумската слобода, слободата на говор и говорот на омраза, кој е се почест во општеството, а најчест на социјалните мрежи – местото каде младите го поминуваат нјаголемиот дел од своето време, вели студентот Марко Кузмановски.
„Престанете веќе да верувате во се и сешто. Разбудете се, размислувајте, ставете го прстот на чело, затоа што не се сите информации вистински, не се ниту сите луѓе кои ви ги праќаат информациите вистински, ниту пак секогаш ви мислат добро. Затоа, не верувајте, проверувајте“, им се обрати тој на своите врсници.
Организаторите на настанот, Македонскииот институт за европскии студии (МИЕС), Фондацијата Метаморфозис и Евротинк – центар за европскии стратегии, ги повикаа младите да се приклучат во креирање на политиките што ги засегаат, да зборуваат за проблемите и идеите, бидејќи како што посочија студентите од денешниот митинг – само така може да постои авангардна маса што ќе ги менува процесите.
Емилија Петреска
-
Të rinjtë i porositën moshatarët e tyre: Mos i besoni propagandës mediatike, kontrolloni
07/11/2018-#FUQIAESHTATË, LAJME, QYTETARË
Lexoni ndërmjet rreshtash, pyesni veten kush jua dërgon mesazhin mediatik, pse e tërheq vëmendjen tuaj dhe cilat janë vlerat që i dërgon ai mesazh, i porositën studentët e Fakultetit Juridik “Justiniani i Parë” nga Shkupi, moshatarët e tyre.
Nëpërmjet mitingut studentor në hapësirat e Universitetit “Shën Kirili dhe Metodij” ata sot dërguan apel në adresë të kompetentëve të kuptojnë arsimimin mediatik si segment të rëndësishëm të arsimit, duke pasur parasysh prezencën gjithnjë e më të madhe të lajmeve të rreme në hapësirat mediatike.
Studentja Kalina Patçeva, e cila është viti i parë në Fakultetin Juridik thotë se të rinjtë vetë arsimohen duke përkuar këshilla dhe përgjigje nga “Gugëll”.
“Le të më dëgjojnë, le të më dëgjojnë nga Byroja për Arsim – bëj thirrje për rritjen e vetëdijes për arsimim mediatik në procesin arsimor, në një nivel sa më të lartë. Ku do të arsimohemi, nëse jo në institucionet arsimore”, tha ajo gjatë fjalimit të saj.
Në mesin e fjalimeve të shumta, fjalë kishte edhe studenti Nikolla Donev, i cili përmendi se përderisa mediat janë në garë për profit dhe janë në shërbim të qendrave të fuqisë, të rinjve ju nevojitet arsimim mediatik.
“Nevojitet, madje shumë, sot, me arsimim të vazhdueshëm dhe kuptohet, vlera morale të vërteta të vendosura, që t’ia dalim të krijojmë një shoqëri kritike e cila nuk do të udhëhiqet nga maksima “nuk më intereson politika”, por do të ketë qëndrime të forta dhe do të mbrojë atë në të cilën beson”, tha ai.
“Ta kuptojmë fuqinë që e kemi, të mos jemi marioneta”, i porositi të pranishmit studentja Bojana Krstevska.
“Fuqia e mas mediave është e madhe, ato e formojnë dhe e ri destinojnë mendimin publik dhe qëndrimet, prandaj kushto vëmendje para se të humbasësh në labirintin e jetës së shpejtë, ndaj kohë të mendosh për të gjithë informacionin që e fiton, ndaj kohë të mos jesh panjë e kthetrave të propagandës mediatike”, theksoi ajo.
Arsimimi medatik përpos që nuk ekziston, për të nuk ka filluar asnjë proces për inkorporimin e tij në arsimin formal, theksoi studenti Simeon Janev. Ai i përmendi reklamat e përditshme për shëndet, në portalet të cilat kanë një qëllim të vetëm – të shesin produkt të caktuar.
“Reklamat përditë përpiqen të na shesin diçka, pa dallim nëse kjo është e vërtetë ose gënjeshtër, ose diçka që vërtet është e dobishme ose jo. Këtë e bëjnë në mënyrë që targetojnë njerëz të caktuar, të cilët në shoqërinë e sotme drejtpërdrejtë gëlltisin ashtu siç ju servohet, pa pasur mendim kritik, pa pasur pikëpamje të ndryshme dhe aspekte të ndryshme”, konsideron ai.
Pjesë e pa shmangshme e mitingut studentor me titull “Mos u bëj cak mediatik” ishte edhe “fabrika për lajme të rreme” nga Velesi, e udhëhequr nga të rinj, të cilët me dezinformata ia dolën të ndikojnë mbi rezultatin zgjedhor të zgjedhjeve presidenciale në SHBA.
“Është tmerruese kur do të shihni qytetar modern evoluimi shoqëror i të cilit ka rezultuar me robëri, kësaj here të jetë më i vështirë se ai historik. Kësaj herë, robëri shpirtërore”, thotë studentja Marija Subotiq.
“Ndonjëherë flasim për fikcion Orvelian por sot ai fikcion është realitet. Sot ai fikcion është bota reale në të cilën jetojmë dhe njëkohësisht e quajmë të zhvilluar. Është interesante, dhe njëkohësisht hutuese, kjo situatë e re e shkaktuar, ku informata nga në është larg vetëm një klik, por apatia ndaj njerëzve dhe ndaj informacionit është aq shumë e madhe”, thotë Subotiq.
Por, e ngushtë është linja ndërmjet lirisë së medias, lirisë së fjalës dhe fjalës së urrejtjes, e cila është gjithnjë e më e shpeshtë në shoqëri, ndërsa më e shpeshtë në rrjetet sociale – vendi ku të rinjtë e kalojnë pjesën më të madhe të kohës, thotë student Marko Kuzmanovski.
“Mos besoni më në gjithçka. Zgjohuni, mendoni, vendosni gishtin në kokë, sepse të gjitha informatat nuk janë të vërteta, nuk janë as të gjithë njerëzit të cilët jua dërgojnë informacionet të vërtetë, dhe çdo herë nuk jua mendojnë të mirën. Prandaj, mos besoni, kontrolloni” ju tha ai moshatarëve të vet.
Organizatorët e ngjarjes, Instituti Maqedonas për Studime Evropiane (IMSE), Fondacioni Metamorfozis dhe Eurotink – Qendra për Standarde Evropiane, ju bëjnë thirrje të rinjve të bashkëngjiten në krijimin e politikave të cilat i tangojnë, të flasin për problemet dhe idetë, sepse sç thanë studentët në mitingun e sotshëm – vetëm në këtë mënyrë mund të ekzistojnë masë avangarde e cila do t’i ndryshojë proceset.
Emilija Petreska
* Оваа содржина е изработена со помош на Европската Унија во рамките на Проектот за
младинско изразување. За објавените содржини е одговорен Младински образовен форум и
истите нужно не ги одразуваат ставовите на Европската Унија.