Професионалните новинари и медиуми треба да можат да работат во слободна медиумска средина без притисоци и закани за да се гарантира функционирањето на демократските процеси. Само безбедни и добро платени новинари и медиумски работници можат да продуцираат новинарство кое го штити јавниот интерес.
Ова се истакнува во Декларацијата што вчера на прес-конференција ја претставија Меѓународната федерација на новинари (ЕФН) и Самостојниот синдикат на новинари и медиумски работници (ССНМ), во која се посочува дека новинарите и медиумските работници во земјава работат во несигурни услови, со ниски плати, со често кршење на нивните професионални и работни права и под различни закани и напади од различни интересни групи.
Како што истакна претседателот на ССНМ Павле Беловски, Декларацијата која беше поддржана и од Здружението на новинари на Македонија и Институтот РЕСИС беше создадена по тридневната „Мисија за скрининг и застапување за професионалните и работничките права на новинарите и медиумските работници“ во земјава, дел од проектот „Работнички права за независно новинарство“ поддржан од Европската Унија.
Тричлена мисија предводена од Ентони Беланжер генерален секретар на ЕФН, во која се и Нисрине Саламех менаџер за проекти во ЕФН и Деирдре Кевин, медиумски експерт и консултант, беше во земјава за скрининг и застапување на работничките и професионалните права на новинарите и медиумските работници. При тоа беа одржани седум средби со државни институции и редакции на кои беа запознаени со состојбите и условите во кои работат новинарите и медиумските работници. На средбите се разговарало за условите во кои работат новинарите и медиумските работници, како во редакциите така и на терен, актуелните измени во Законот за медиуми и отворање на целосен и инклузивен процес за носење измени во Законот за медиуми и носење на сите медиумски закони.
„Никогаш не заборавајте дека новинарите работат во јавен интерес, никогаш не заборавајте дека новинарите работат во интерес на граѓаните на својата земја. Демократијата мора да брани слободен и независен печат. Демократијата мора да им овозможи на медиумите и новинарите да работат во добри услови. Демократијата мора да обезбеди етичка и економска независност на своите новинари и медиумски плурализам“, рече Беланжер на прес-конференцијата.
Тој порача дека Законот за медиумите мора да ги зема предвид демократските стандарди, но и меѓународните документи и одлуки.
Фото: ССНМ
Претседателот на ССНМ рече дека оваа посета или мисија е важна од повеќе аспекти.
„Пред се’ многу ни значи поддршката која ја добиваме од Меѓународната федерација на новинари која претставува стотици илјади новинари од целиот свет, но е важна и поради искуството и знаењето кое го имаат тие како и Деирдре Кевин кога се работи за борбата за работничките права и застапувањето за нивно остварување како преку директна борба, така и преку подобрување на законските решенија кои се однесуваат на медиумите“, рече Беловски.
Експертката за медиумска легислатива Кевин ја истакна потребата од развивање на целосно нова легислатива за медиумите.
„Многу е важно да се продолжи со процесот на подобрување на медиумската легислатива, особено усогласување со Европскиот закон за слобода на медиуми. Ова се однесува и на заштитата на условите за работа на новинарите. Секако, потребна е и транспарентност на финансирањето на медиумите. Преку ЕУ проект во 2023 година веќе беа изработени низа анализи и препораки за нов Закон за медиуми со кои се подобруваат и заштитуваат работничките права на новинарите. Исто така се препорачува и формирање на фонд за медиумски плурализам и квалитетно новинарство“, рече Кевин.
Во Декларацијата се бара отворање транспарентен и инклузивен процес за да се создаде сеопфатна медиумска легислатива, која е усогласена со европските стандарди и особено со Европскиот закон за слобода на медиумите и Глобалната повелба за етика на професионални новинари на Меѓународната федерација на новинари.
Покрај тоа се бара и зајакнување на одредбите во Законот за медиуми кои се однесуваат на механизмите за заштита на работничките права на новинарите и медиумските работници, воспоставување механизми за зајакнување на социо-економската положба на новинарите и медиумските работници, усвојување на измените на актуелните Измени на законот за медиуми, особено оние кои се однесуваат на локалните, медиумите на заедниците, специјализираните и непрофитните медиуми.
Воедно се бара и поддршка на напорите на медиумските организации за формирање на јавен национален фонд за медиумски плурализам кој ќе обезбеди недискриминаторска и објективна поддршка, пред сè на новинарите и новинарството, со фокус на најзагрозените како локалните медиуми, препознавање на заканите за јавниот интерес од таканаречените СЛАПП тужби и обезбедување поголема транспарентност и ефикасност на националните и локалните власти кон новинарите и медиумите.
