Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Рубриката #ШтоТиТежи постои за одговарање конкретни прашања што ги мачат младите. Група на психолози-психотерапевти ќе дадат стручно мислење и совет на прашања поставени од страна на нашите читатели, а прашањата и одговорот на психологот секој четврток ќе бидат објавувани на нашиот сајт, секако анонимно.
Здраво. Веќе подолго време се борам со самата себе, а тоа не можам да го поднесам. Страшно се критикувам и осудувам за секој потег што ќе го направам. Грда сум, дебела сум, не сум убава, никаква сум, неспособна сум, ништо не знам, тупава сум. Не можам да се погледнам во огледало. На секојдневието гледам со оптовареност и стрес, ништо не ми се зборува, со никој не сакам да се гледам, слушам. Само сакам да помине денот и да спијам. Постојано сум во круг со мислите. Имам негативни мисли. Чувствувам страв да не го загубам саканиот. Се споредувам и критикувам поради тоа. Немам никакво расположение, немам желба за ништо, а вештачки се трудам да се смеам и да ги вршам секојдневните активности. Имам и мајка алкохоличар која постојано ми создава стрес. Не живеам повеќе со неа, меѓутоа е стар алкохоличар и не знам како да се справам со неа.
Би ве замолила да ми дадете совет околу отстранување на негативните мисли и враќање на самодовербата. Немам никаква самодоверба во сама себе, се плашам и не сакам да сум во сопствена кожа.
Одговара Ваљдете Адили Селими
Здраво. Мило ми е што се обративте на нашата рубрика за помош. Тоа што можам да го видам од почеток до крај, е вашата свесност за тоа како некои релации ви влијаат негативно и како се чувствувате немоќни да ги промените. Исто така, гледам како низ се ова некако многу брзо сте поминале, вие сте сепак многу млада. Низ тоа брзање не сте имале можност да ги затворите многуте рани кои ги носите од поодамна. Растењето со родител алкохоичари не е воппшто едноставно, тие деца подоцна многу често имаат тешкотии со воспоставување комуникација со другите, страв од авторитети, страв од напуштање, емотивна конфузија и конфузија на идентитет. Исто така, тоа е многу сложена ситуација затоа што детето и покрај тоа што се чувствува запоставено, засрамено и омаловажувано, и покрај целата таа болка, сепак тука постои и потреба некако да го заштити родителот од тоа низ што поминува. Оттука, и многу често релацијата станува обратна, детето застанува на местото на родителот и зема улога на негувател кој се грижи за него. Таквата релација е неадекватна и затоа е доста исцрупувачка. Тоа и ве троши и сепак не дава резултати, затоа што вие сте само ќерка на вашата мајка, не можете да и нудите помош каква што неа и е потребна.
Во вашиот наратив се гледа отсуството на двете фигури на родителите и вашето растење без подршка кое ве оставило невидено, не препознаено и неподржано , место каде што стоите и денес, место од каде потекнуваат и вашите прашања. Од тоа место верувате дека кога би биле послаба, поубава, попаметна, поспособна – вие би се сакале повеќе и така би ја подобриле самодовербата, но всушност се тоа оди по обратен редослед, кога би се сакале повеќе би се прифатиле повеќе другите работи сами ќе се сменат. Прифаќањето и љубовта према себе и претходат на промената. Секако дека тоа е процес и полека треба да се пуштат обвинувањата кон себе за нештата кои се случиле, а сте биле немоќни да ги промените. Вие не сте веќе то беспомошно девојче, полека можете да ги пуштате вашите стари улоги и да направите место за да ја осетите љубовта која доаѓа од луѓето околу вас, вашиот син, вашиот сопруг и неговите родители. Често, бивањето подобар родител од сопствените родители е добра внатрешна мотивација за промена. Вие веќе сте направиле многу за себе и за вашето дете со тоа што се прекинале брак кој бил штетен за вас.
Исто така, нови ангажмани или вашето вклучување во некои активности би ви помогнале да се чуствувате на нов начин, да видите нови аспекти од вашата личност, да ги уважите, да ги развиете и да ги уживате истите. Сигурна сум дека има доста можности кои не сте ги виделе порано гледајќи цело време во вашето незадоволство и лутина кои би ви станале појасни кога ќе ги напуштите истите тие чувства и би имале повеќе почит према себе и сопствениот живот.
*Одговара: Ваљдете Адили Селими – училиштен психолог, лиценциран гешталт психотерапевт, член на EAGT и EAP, магистер по психологија, областа на креативност и гешталт терапевт на парови. Адили Селими работи како училиштен психолог во средно образование, каде што активно работи на зајакнување на капацитетите на младите преку нивно вклучување во различни програми и креативни работилници. Работи како тренер-психотерапевт на базична група во рамките на Гешталт Институт Скопје, има своја психотераписка пракса каде што претежно работи со млади и возрасни, жртви на агресија и семејно насилство на теми како: траума, процес на раздвојување, загуба и тага, партнерски односи, депресија, криза на идентитет, личен раст и развој. Исто така таа е долгогодишен волонтер во Црвен Крст Кичево, дисеминатор и инструктор на националната програмата Црвен Крст во Акција- Промоција на Хумани Вредности и љубител на поезија.
-
Nuk kam aspak vetëbesim
Rubrika #ÇfarëTëRëndon ekziston për të dhënë përgjigje në pyetje konkrete, të cilat i mundojnë të rinjtë. Një grup psikologë – psiko – terapeutikë do të japin mendim profesional dhe këshilla për pyetje të parashtruara nga lexuesit tanë, ndërsa pyetjet dhe përgjigjja e psikologut çdo të enjte do të publikohen në ueb faqen tonë, sigurisht në mënyrë anonime.
Përshëndetje. Tani më kohë të gjatë luftoj me vetveten, ndërsa këtë nuk mund ta duroj. Kritikoj veten tmerrësisht shumë dhe e gjykoj për çdo lëvizje që e bëj. Jam e shëmtuar, jam e plotë, nuk jam e bukur, jam pa lidhje, e pa aftë, asgjë nuk di, jam kot fare. Nuk mund të shoh veten në pasqyrë. Përditshmërinë e shoh si ngarkesë dhe stres, nuk dua të flas asgjë, me asnjë nuk dua të shihem, dëgjohem. Vetëm dëshiroj të kalojë dita dhe të fle. Vazhdimisht jam në rreth me mendimet. Kam mendime negative. Ndiej frikë mos e humb të dashurin. Krahasohem dhe kritikohem për këtë. Nuk kam aspak disponim, nuk kam dëshirë për asgjë, ndërsa në mënyrë artificiale përpiqem të qesh dhe ti kryej aktivitetet e përditshme. Kam nënë alkoolike e cila vazhdimisht më krijon stres. Nuk jetoj me atë më, mirëpo është alkoolike e moçme dhe nuk e di si të ballafaqohem me atë. Do t’ju kisha lutur të më jepni këshillë rreth largimit të mendimeve negative dhe kthimin e vetëbesimit. Nuk kam aspak vetëbesim, kam frikë dhe nuk dua të jem në lëkurën time.
Përgjigjet Valdeta Adili Selimi
Përshëndetje. Gëzohem që ju drejtuat rubrikës tonë për ndihmë. Atë që mund ta shoh nga fillimi deri në fund, është vetëdija juaj për atë se si disa relacione ju ndikojnë negativisht dhe si ndiheni të pafuqishëm t’i ndryshoni. Gjithashtu, shoh se si në gjithë këtë keni kaluar shumë shpejtë, edhe pse ju jeni shumë e re. Në këtë shpejtësi nuk keni pasur mundësi të mbyllni shumë plagë të cilat i mbani me vete prej më parë. Rritja me prindër alkoolikë nuk është aspak e thjeshtë, ata fëmijë më vonë, shumë shpesh kanë vështirësi në vendosjen e komunikimit me të tjerët, frikë nga autoriteti, frikë nga braktisja, konfuzion emocional dhe konfuzion të identitetit Gjithashtu, kjo është situatë shumë e komplikuar sepse fëmija edhe përskaj asaj që ndihet i anashkaluar, i turpëruar dhe i ofenduar, edhe përpos të gjithë dhimbjes, megjithatë këtu ekziston edhe nevoja disi të mbrojë prindi, nga ajo nëpër të cilën kalon. Së këndejmi, shumë shpesh relacioni bëhet i kundërt, fëmija qëndron në vendin e prindërit dhe e merr rolin e kujdestarit i cili kujdeset për të. Relacioni i këtillë është joadekuat dhe prandaj është mjaft lodhës. Kjo ju shpenzon dhe megjithatë nuk jep rezultate, sepse ju jeni vetëm vajzë e nënës suaj, nuk mund t’i ofroni ndihmë siç i duhet asaj.
Në narracionin tuaj, shihet mungesa e dy figurave të prindërve dhe rritja juaj pa mbështetje që ju ka lënë të pa parë, të pa njohur dhe pa mbështetje, vendi ku qëndroni edhe sot, vendi prej nga burojnë edhe pyetjet Tuaja. Nga ai vend, beson se nëse ishit më e dobët, më e bukur, më e mençur, më e veçantë – ju do të kishit dashur më shumë vetëm dhe kështu do të kishit përmirësuar vetëbesimin, por në fakt e gjithë kjo shkon në renditje të kundërt, nëse donit veten më shumë, nëse do të kishit pranuar veten, shumë gjëra vetë do të ndryshojnë. Pranimi dhe dashuria ndaj vetes i paraprijnë ndryshimit.
Sigurisht ky është proces dhe ngadalë duhet të largohesh nga akuzat ndaj vetes për gjërat të cilat kanëndodhur, ndërkaq nuk keni pasur fuqi ti ndryshoni. Ju nuk jemi më ajo vajza pa ndihmë, ngadalë mund të braktisni rolet tuaja të vjetra dhe të bëni vend për të ndjerë dashurinë e cila vjen nga njerëzit rreth ju, djali juaj, bashkëshorti juaj dhe prindërit e tij. Shpesh, të jesh prind më i mirë se prindërit tënd është motivim i brendshëm i mirë për ndryshim. Ju tani më keni bërë shumë për veten dhe për fëmijën tuaj, më atë që keni ndërprerë martesë e cila ka qenë e dëmshme për ju. Gjithashtu, angazhime të reja ose kyçja juaj në disa aktivitete do ;ju ndihmojnë të ndiheni në mënyrë të re, të shihni aspekte të reja të personalitetit tuaj, ti pranoni ato, ti zhvilloni dhe të kënaqeni me ato. Jam e sigurt se ka shumë mundësi të cilat nuk i keni parë më herët, duke shkuar gjithë kohës në pakënaqësinë tuaj dhe hidhërimin të cilat do të bëhen më të qarta, nëse i braktisni ato ndjenja dhe do të kishit më tepër respekt ndaj vetes dhe jetës suaj.
*Përgjigjet: Valdete Adili Selimi – psikolog shkollor, geshtalt psikoterapeut i licencuar, anëtare e EAGTdhe EAP, magjistër i psikologjisë, fusha e kreativitetit dhe geshtalt terapisë për çifte. Adili Selimi punon si psikolog shkollor në shkollë të mesme, ku në mënyrë aktive punon në përforcimin e kapaciteteve të të rinjve nëpërmjet përfshirjes së tyre në programe të ndryshme dhe punëtori kreative. Punon si psiko – terapeute në grupe bazike në kuadër të Gesjtalt Institutit Shkup, ka praktikën e saj psiko-terapeutike ku zakonisht punon me të rinj dhe të moshuar, viktima të agresionit dhe dhunës familjare me temë si: trauma, procesi i divorcit, humbja dhe mërzia, raportet në çift, depresioni, kriza e identitetit, rritja dhe zhvillimi personal. Gjithashtu, ajo është vullnetare vite me radhë në Kryqin e Kuq, Kërçovë, diseminator dhe instruktor i programit nacional Kryqi i Kuq në Aksion – Promovim i Vlerave Humane dhe adhuruese e poezisë.