Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Со поголема солидарност меѓу младите уметници, посилна поддршка од институциите и повеќе ентузијазам ќе има и повеќе култура во јавните простори, сметаат говорниците на отворената дискусија поја се одржа синоќа во Зградата на Железничарите во Скопје, како финален настан на Радио МОФ од кампањата #УраЗаКултура.
Локални уметници, активисти и архитекти, но и станарите на зградата во која се одвиваше дискусијата ги споделија и спротивставија своите ставови и размислувања за развојот на културата на јавните простори.
Отворена дискусија „Како до култура во јавните простори?“
Posted by Радио МОФ on Thursday, 26 September 2019
Маја Лозаноска и Сара Симоска од МЕЛЕЕМ Скопје раскажуваа за своите искуства со јавните простори. Лозановска се осврна на неодамнешната акција за зближување на локалците и станарите на студентскиот дом „Гоце Делчев“ преку оплеменување на речиси заедничкиот двор во домот. Најважно е, вели, кога се прават интервенции во еден простор, во целиот процес да бидат вклучени тие што ќе го користат просторот.
„Не може некој кој не живее во тој простор да им кажува што да има таму и што ќе се направи“, децидна е Лозановска.
Нејзината колешка од МЕЛЕЕМ, Сара Симоска забележа дека новите генерации уметници се многу поактивни и посамоорганизирани. Она што обесхрабрува, забележува, е што добрите проекти тешко опстануваат.
„Многу активност се почнати, но не можат да најадат финансиска поддршка. Има иницијатори, ама нема континуитет. Треба да се препознаат тие квалитетни проект и да се поддржат. Тешко е тој ентузијазам (долгорочно) да опстои. Еве, нека бидат и пет години, ама после тоа ќе се бара егзистенција“, заклучува Симоска.
Марјан Димиќ – Мачка, архитект и графити артист истакна дека негов предизвик за разубавување се поздаскриените и напуштени простори. За жал, додава, заедничките простори ги има се помалку. Запрашан како може да се популаризира нивното постоење, вели:
„Социјалните мрежи можат да помогнат при информирање за некво случување. Мислам дека тоа е само една добра алатка која може да се искористи“, вели Мачка.
Уметникот и активист Ѓорѓе Јовановиќ пак зборуваше за артивистичките акции низ Скопје, како ајкулите во Вардар, во времето на минатата власт, кои ги правеа за да се долови апсурдот на проектот „Скопје 2014“, но и на целото општествено живеење.
„Ова е една форма која не беше многу просутна кај нас, и се разви кога уметничката заедница беше прилично летаргична и не сакаше да се спротивстави на нештата кои се случуваа. Уметникот мора да наоѓа нови форми на изразување, посебно кога се бави во ваков вид проблеми“, истакна Јовановиќ, додавајќи дека акциите продолжуваат да се случуваат и по промената на власта.
Дарко Набаков од „Македокс“ се осврна на кината на отворено кои ги организираат по селата, каде и ниту младите, ниту старите никогаш во животот не добиле можност да посетат кино проекција. Добрите проекти вели, мора да бидат поддржани.
„Супер е тоа што се јавуаат нови иницијативи, но не е позитивно тоа штo старите не траат. Властите треба да ги препознаат“, укажува Набаков.
Говорниците се согласија дека е потребна поголема солидарност, пред се меѓу младите уметници, како и взаемно признавање и поддршка за успесите.
На настанот беа изложени и илустрациите кои стигнаа до Радио МОФ, на отворениот конкурс „Наш јавен простор“, каде беше прогласен победникот Јосиф Николовски со илустрацијата „Слободен рекорд“.
Кампањата #УраЗаКултура беше спроведена во рамки на проект финансиран од Европската Унија.
-
Me solidaritet, entuziazëm dhe mbështetje drejt më shumë kulturë në hapësirat publike
Me solidaritet më të madh ndërmjet artistëve, mbështetje më të fuqishme nga institucionet dhe më shumë entuziazëm do të ketë edhe më shumë kulturë në hapësirat publike, konsiderojnë folësit në diskutimin e hapur i cili u mbajt mbrëmë në Ndërtesën e Hekurudhasve në Shkup, si ngjarje finale e Radio MOF në lidhje me fushatën #UraPërKulturë.
Artistët lokal, aktivistë dhe arkitektë, por edhe banorët e ndërtesës ku zhvillohej diskutimi i ndanë dhe i kundërvunë qëndrimet e tyre dhe mendimet për zhvillimin e kulturës në hapësirat publike.
Diskutim i hapur “Si të kemi kulturë në hapësirat publike? “
Postuar nga Radio MOF, E mërkurë, 6 shtator 2019
Maja Lozanoska dhe Sara Simoska nga MELEEM Shkup, tregojnë për përvojat e tyre me hapësirat publike. Llozanovska foli në lidhje me aksionin e para disa kohe për afrimin e qytetarëve lokal dhe banorëve të konviktit studentor “Goce Dellçev” nëpërmjet rregullimit të pothuajse oborrit të përbashkët të konviktit. Më me rëndësi është, thotë, kur bëhen intervenime në një hapësirë, gjatë gjithë procesit të përfshihen ata që do të përdorin hapësirën.
“ Nuk mundet dikush që nuk jeton në atë hapësirë t’ju tregojë çfarë ka atje dhe çfarë do të bëhet”, është e prerë në mendimin e saj Llozanovska.
Kolegia e saj nga MELEEM, Sara Simoska thotë se gjeneratat e reja të artistëve janë shumë më aktiv dhe më të vetë organizuar. Ajo që ç inkurajon, thotë ajo, është se projektet e mira mbijetojën vështirë.
“Shumë aktivitete janë filluar por nuk mund të gjejnë mbështetje financiare. Ka iniciues por nuk ka vazhdimësi. Duhet të identifikohen ato projekte cilësore dhe të mbështeten. Është vështirë ai entuziazëm të mbijetojë (në afat të gjatë). Ja, le të jenë edhe pesë vjet, por pas kësaj do të kërkohet ekzistencë”, përfundon Simoska.
Marjan Dimiq – Maçka, arkitekt dhe artist i grafiteve, thekson se sfidë e tij për zbukurim janë hapësirat e fshehta dhe të braktisura. Për fat të keq, hapësirat e përbashkëta gjinden gjithnjë e më pak. I pyetur si mund të popullarizohet ekzistimi i tyre, thotë:
“Rrjetet sociale mund të ndihmojnë gjatë informimit për ndonjë ngjarje. Mendoj se kjo është vetëm një mjet i mirë i cili mund të përdoret”, thotë Maçka.
Artisti dhe aktivisti Gjorgje Jovanoviq, nga ana tjetër foli për aksionet artistike në Shkup, si peshkaqenët në Vardar, në kohën e ish qeverisë, kur i kanë bërë për të paraqitur absurdin e projektit “Shkupi 2014”, por edhe për gjithë jetën shoqërore.
“Kjo është një formë e cila nuk ishte shumë e pranishme tek ne, dhe u zhvillua kur komuniteti artistik ishte mjaft letargjik dhe nuk donte t’i kundërvihet gjërave të cilat ndodhnin. Artisti duhet të gjejë forma të reja të shprehjes, në veçanti kur merret me lloj të këtillë të problemeve”, theksoi Jovanoviq, duke shtuar se aksionet vazhdojnë të ndodhin edhe pas ndryshimit të pushtetit.
Darko Nabakov nga “Makedoks” foli në lidhje me kinematë në vende të hapura të cilat i organizojnë nëpër fshatra, ku as të rinjtë, as të moshuarit asnjëherë në jetë nuk kanë pasur mundësi të vizitojnë projektim kinematografik. Projektet e mira thotë, duhet të mbështeten.
“Është super që paraqiten iniciativa të reja, por nuk është pozitive që iniciativat e vjetra nuk zgjatin. Qeveritarët duhet t’i identifikojnë”, thotë Nabakov.
Folësit u pajtuan se nevojitet solidaritet më i madh, para së gjithash ndërmjet artistëve të rinj, si dhe njohjen e ndërsjellë dhe mbështetjen e sukseseve.
Në ngjarjen u ekspozuan edhe ilustrimet të cilat mbërritën në Radio MOF, në konkursin e hapur “Hapësira jonë publike”, ku u shpall fituesi Josif Nikollovski me ilustrimin “Rekordi i lirë”.
Fushata #UraPërKulturë u realizua në kuadër të projektit të financuar nga Bashkimi Evropian.
* Kjo përmbajtje u përgatit me ndihmën e Bashkimit Evropian në kuadër të Projektit për shprehjen e të rinjve. Përmbajtja edukative e botuar është përgjegjësi e Forumit Rinor Arsimor dhe ajo nuk pasqyron domosdoshmërish pikëpamjet e Bashkimit Evropian.
* Оваа содржина е изработена со помош на Европската Унија во рамките на Проектот за
младинско изразување. За објавените содржини е одговорен Младински образовен форум и
истите нужно не ги одразуваат ставовите на Европската Унија.