Војната во Украина, заедно со конфликтите на други места и климатските промени направија повеќе луѓе од кога било порано да бидат раселени од своите домови минатата година, зголемувајќи ја нужноста за итна, колективна акција за ублажување на причините и влијанието на раселувањето, соопштија од УНХЦР, Агенцијата на Обединетите нации за бегалци.
Годишниот извештај на УНХЦР, Глобални трендови во присилното раселување за 2022 година, покажа дека до крајот на 2022 година, бројот на лица раселени поради војна, прогон, насилство и прекршувањата на човековите права изнесува рекордни 108,4 милиони, што е за 19,1 милиони луѓе повеќе во однос на претходната година и е најголем пораст досега.
Од Агенцијата велат дека нагорната траекторија на глобалното принудно раселување не покажала знаци на забавување во 2023 година, бидејќи распалувањето на конфликтот во Судан предизвика нови раселувања, а со тоа глобалниот вкупен број се искачи на проценети 110 милиони до мај.
„Овие бројки ни покажуваат дека некои луѓе премногу брзо се втурнуваат во конфликти, а премногу бавно бараат решенија. Последица на тоа е пустош, раселување и болка за секој од милионите луѓе присилно истерани од своите домови“, изјави Филипо Гранди, високиот комесар за бегалци при ОН.
Од вкупниот број, 35,3 милиони луѓе се бегалци, луѓе кои преминале меѓународна граница за да најдат безбедност, додека поголем дел — 58 отсто, што претставува 62,5 милиони луѓе – се раселени во нивните матични земји поради конфликти и насилство.
Извештајот покажува дека војната во Украина беше главниот двигател на раселувањето во 2022 година. Бројот на бегалци од Украина се искачи од 27.300 на крајот на 2021 година на 5,7 милиони на крајот на 2022 година, што претставува најбрзиот одлив на бегалци од Втората светска војна досега. Проценките за бројот на бегалци од Авганистан беа значително зголемени до крајот на 2022 година поради ревидираните проценки на Авганистанците кои се згрижени во Иран, од кои многумина пристигнале во претходните години. Слично на тоа, извештајот ги одразува зголемувањата од страна на Колумбија и Перу на бројот на примени Венецуелците, главно категоризирани како „oстанати лица на кои им е потребна меѓународна заштита“.
Бројките исто така потврдија дека без разлика дали се мери според економски средства или според сооднос со населението, државите со низок и среден приход во светот – а, не богатите држави – се домаќини на најголемиот број раселени лица. Четириесет и шесте најмалку развиени држави имаат помалку од 1,3 проценти од глобалниот бруто домашен производ, но, сепак тие биле домаќини на повеќе од 20 проценти од сите бегалци.
„Луѓето ширум светот продолжуваат да покажуваат извонредно гостопримство кон бегалците, давајќи им заштита и помош на луѓето на кои им се потребни. Но, потребна е многу поголема меѓународна поддршка и поправично споделување на одговорноста, особено со тие држави кои се домаќини на најголемиот дел од раселените лица во светот“. Пред сè, мора да се направи многу повеќе за да се стави крај на конфликтите и да се отстранат пречките за бегалците да имаат остварлива можност да се вратат дома доброволно, безбедно и достоинствено“, додава Гранди.
Додека вкупната бројка на раселени лица продолжила да расте, Извештајот на глобалните трендови исто така покажа дека оние кои се принудени да бегаат не се осудени на прогонство, туку дека некои можат и се враќаат дома, доброволно и безбедно. Во 2022 година, над 339.000 бегалци се вратиле во 38 држави и иако бројот е помал од претходната година, имало значителен број доброволни враќања на Јужен Судан, Сирија, Камерун и Брегот на Слоновата Коска. Во меѓувреме, 5,7 милиони внатрешно раселени луѓе се вратиле во 2022 година, особено во Етиопија, Мјанмар, Сирија, Мозамбик и Демократска Република Конго.
Податоците покажуваат и дека на крајот на 2022 година, околу 4,4 милиони луѓе ширум светот биле без државјанство, или со неопределено државјанство, 2 отсто повеќе отколку на крајот на 2021 година.
Извештајот за глобални трендови е објавен шест месеци пред вториот Глобален форум за бегалци, голем собир во Женева кој обединува низа чинители за да најдат нови решенија за луѓето принудени да бегаат и нивните домаќини, како и да создадат солидарност за нив.
