Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Прекината денешната јавна презентација за ДУП-овите за блок 2,3 и 4 од С 17 во Гази Баба, уште пред да почне нивната презентација. Во општинската барака број 8 дојдоа граѓани, активисти, советници и претставници од разни партии, но координаторката на Секторот за урбанизам во Општина Гази Баба, Благица Блажевска, под рака си ги зема материјалите и си замина во својата канцеларија, откако претходно во салата настана интензивна расправа со присутните.
Дел од присутните гласно обвинуваа дека општинарите со усвојување на ДУП-овите ќе создадат еколошка катастрофа. Други потенцираа дека луѓе во Железара умираат од проблеми со бели дробови, трети пробуваа да ја смируваат ситуација, додека четврти укажуваа дека презентацијата се случува незаконски во време на пандемија…
„Презентација не треба да се случува. Второ, уште волку луѓе сакаат да дојдат, но поради пандемијата и страв на своето здравје – не доаѓаат. Овој план што се однесува на Железара, не може да се одржи“, рече еден од советниците.
„Па, нека си одат луѓето ако не може да се одржи“, одговори координаторката Благица Блажевска, по што настанаа надвикувања.
„Како може така?“, „Алал да ти е“, „Нема да дозволиме тешка загадувачка индустрија“ одекнуваше од граѓаните.
Дел од нив беа и станати од столчињата, а координаторката се бранеше со контра зборови „Не можете така да ми нафрлате“, „Нема да има тешка загадувачка индустрија“ и „Не може во вакви услови да има расправа“.
Блажевска отиде надвор од салата, па пак се врати. Ситуацијата за момент се смири, но презентацијата не продолжи. Повторно настана расправа. Координаторката повторно исчезна накај канцеларија со хамерот со ДУП-овите, а присутните останаа да дискутираат меѓусебно, во и пред барака број 8.
„Толку луѓе собрани покажува дека кај луѓето има загриженост за новите три Урбанистички планови, во опфатот на фабриката Жлезара. Тука сме советници од повеќе партии, има советик од СДСМ, ДОМ , ВМРО ДМПНЕ, ГРОМ, социјалистичка партија, значи ова не е иницирано од ниедна партија, собрани сме од скоро сите партии, претставници на советниците“, рече пред новинарите Александар Трајковски, советник во општина Гази Баба на ВМРО-ДМПНЕ.
Тој за општинарите постави прашање – дали новите над 500.000 квадрати се Г-1 тешка индустрија?
„Второ, до нас има информација дека една фирма од соседна држава ќе уништува радиоактивен отпад во областа на Железара. Дали е тоа точно, дали има таква намера? И трето, дали во време на пандемија, кога се на сила од вчера мерки што ги донесе владата, треба да се одржува ваков настан, зошто толку итно?“, праша Трајковски.
Како советници, вели тој, нема да дозволат ниту еден нов метар квадратен земјиште во општината со нивна одлука да биде тешка загадувачка индустрија.
„Наместо наша цел да биде намалување на капацитетите на Железара, некој сака да изгласаме зголемување на опфатот, ново земјиште на тешка загадувачка индустрија. Па тогаш сите да се отселиме, не само од општината Гази Баба, туку од цело Скопје“, рече Трајковски.
Анастасиа Павловска, дел од граѓанската иницијатива која деновиве објави онлајн петиција, побара да не се става никаква политичка позадина и никој да не пробува да собере политички поени.
Сето започна од граѓанска иницијатива, вели Павловска, од обични граѓани кои се загрижени за својот живот, но и за животот на идните генерации.
„Прво, сакаме да постои поголема транспарентност од општината за каков вид на индустрија навистина станува збор, бидејќи тие цело време се кријат и кријат се што се случува. Второ, сите планови кои што ги имаат замислено да се отпишат, тоа нема шанси да се оствари, бидејќи ако се остварат тие може да се збогуваме со чистиот воздух кој што моментално го губиме, но исто така, најглавната е дека не смеат зелените површини да бидат исечени. Тоа ни е целата поента“, нагласи Павловска.
Преку објавената петицијата граѓаните се револтирани против трите ДУП-ови, но исто така, реагираа дека, во линија над комплексот фабрика Железара, во исто време се води постапка за три урбанистички проекти со намена Е 3.1 – постројки за термички, физичко – хемиски и хемиски третман на неопасен отпад. Па, прашаа за каков отпад станува збор?
„Јас мислам дека петицијата доволно беше проширена и, како што можеме да видиме, досега има 1.200 има потпишани. Претежно беа луѓе што се од Железара, Автокоманда, околните места…“, нагласи Павловска.
Во тој момент пред бараката повторно се појави координаторката Блажевска.
Неколку новинари ја убедивме да ни даде изјава, но не дозволи да ја фотографираме. Не’ пушти да влеземе во една канцеларија, каде повторно објаснуваше дека немало можност да продолжи расправата. На прашањето на Радио МОФ како се одржува јавна презентација, во услови кога Владата од денес (6 април) до 20 април забранува организирање и присуство на секаков вид семинари, обуки и конференции, таа вели:
„Добро, може да си одите. И ние се собираме овде, може да си заминеме сега, готово. Затоа што беше закажано и мислев дека од надвор, нашите ќе ги пуштат по пет души, по десет души, јас кога ги видов толку и јас се изненадив искрено, рековме да биде на неколку рати да речам, на неколку пати да влегуваат, да слушнат некој, па да излегуваат“.
Блажевска тврди дека со новите ДУП-ови ќе биде овозможено само Г-2 – незагадувачка индустрија, на државно земјиште. Односно, „магацини за складирање“.
„Нити јас ја направив тешката индустрија, ниту јас Макстил го донесов, ниту кои се таму се субјекти, ако работат уште, колку работат со тешка индустрија? Значи не е во ред нивното однесување (на присутните н.з.). Толку јас ќе кажам затоа што ДУП-от е многу убав сега, ги намаливме значи, нема веќе тешка индустрија“, рече таа.
Досега за Радио МОФ од Одделението за односи со јавност на Гази Баба не вратија одговори за урбанистичките проекти во Старо Скопје. Додека граѓаните стравуваат за тоа кој и каков вид отпад би третирал, координаторката Блажевска потенцира дека тече Стратешка оценка за животна средина (СОВЖ), за што треба да се произнесе Министерството за животна средина.
„Не знам каков отпад се работи. Тече процедурата. Во тек е постапката (за СОВЖ-то). Ќе има и за тоа јавна презентација, на линкови… Задолжени за тоа се МЖСПП и лиценциран субјект“, нагласи таа.
Дејан Димитровски, активист и советник од зелената партија ДОМ, пред новинарите рече дека ДУП-овите се „фрлена коска“, додека повеќе треба концентрација на Нацрт-извештајот што е објавен на страната на Гази Баба, за делот на Старо Скопје.
„Каде се работи за продажба на земјиште на инвеститор, има преработка на неопасен отпад. Што значи тоа ‘неопасен’?! Има многу делови каде во почетната фаза отпадот е класифициран како неопасен, меѓутоа при самото прозводство… Веќе имаме добиено некакви дојави за сериозно прекршување на животната средина, но не би сакал да избрзувам со изјави, додека не се истражи“, рече Димитровски.
Во однос на ставот на раководителката дека ќе има само Г-2 незагадувачка индустрија, тој вели дека „урбнанистите секогаш ќе го бранат својот став“.
„Наше е да го слушнеме гласот на граѓаните. Јас би одел, во следна фаза, на изготвување на терен за референдум, кадешто, буквално, граѓаните самите ќе си одлучат дали се за леб, или за здравје. Нема ништо попросто од тоа. Ајде да ги прашаме граѓаните, дали сакаат да имаат вработување, или нивните деца да имаат чист воздух и живеат во здрава животна средина. Ова не е мала работа! Апелирам да го прашаме повторно народот“, рече Димитровски.
На крајот, пред бараките останаа само активисти од граѓанската иницијатива од Гази Баба. Потпишуваа анкетни листови со забелешки за ДУП-овите. „На 29 април се затвора јавната анкета и ако не се направи нешто до тогаш, после ќе биде доцна“, рекоа уште претходно активистите.
Инаку, вчера и „02 Иницијатива“ објави реакција за случајот со ДУП-овите. Меѓу другото, велат тие, на делот на градската четврт C17, каде веќе се наоѓа комплексот Железара се предвидени градежни парцели за нова Г1-тешка загадувачка индустрија со вкупна површина од 556,301 м2, многу поголема од пет 5 парцели со површина од 176,217 м2 со веќе постоечка Г1-тешка загадувачка индустрија.
Исто така, забележаа тие, предвидени се 18 градежни парцели за нова Г-2 индустрија со површина од 334,592 м2, потоа градежната парцела за нов Г-3 сервис, девет градежни парцели за нови Г-4 стоваришта, 10 градежни парцели за нова Е-2 комунална супструктура…
„О2 Иницијатива“: Не смее да се дозволи отворање на нови индустриски капацитети во Гази Баба
Бојан Шашевски
-
[Video + foto] Debat intensiv në Gazi Babë, ndërpritet prezantimi i PDU
Prezantimi i sotëm publik i planeve të detajuara urbanistike për blloqet 2,3 dhe 4 të S 17 në Gazi Babë u ndërpre, madje edhe para se të fillonte prezantimi i tyre. Qytetarë, aktivistë, këshilltarë dhe përfaqësues të partive të ndryshme erdhën në barakën komunale numër 8, por koordinatorja e Sektorit për Urbanizëm në Komunën e Gazi Babës, Bllagica Bllazhevska, i mori materialet nën krah dhe u nis për në zyrën e saj, pasi paraprakisht në sallë u bë diskutim intensiv me të pranishmit.
Disa nga të pranishmit akuzuan me zë të lartë se përfaqësuesit e komunave do të krijojnë një katastrofë ekologjike duke miratuar planet e detajuara urbanistike. Të tjerë theksuan se njerëzit në Zhelezara vdesin nga problemet me mushkëritë, të tjerë u përpoqën të qetësonin situatën, ndërsa të tjerë theksonin se prezantimi po bëhej ilegalisht gjatë pandemisë…
“Prezantimi nuk duhet të ndodhë. Së dyti, kaq shumë njerëz duan të vijnë, por për shkak të pandemisë dhe frikës për shëndetin e tyre – ata nuk vijnë. Ky plan, i cili ka të bëjë me Zhelezarën, nuk mund të zbatohet”, tha një nga këshilltarët.
“Pra, lëri njerëzit të shkojnë nëse nuk mund të mbahet”, u përgjigj koordinatorja Bllagica Bllazhevska, pas çka filluan britma.
“Si mundet kështu?”, “Hallall ju qoftë”, “Nuk do të lejojmë industri të rëndë ndotëse” brohorisnin qytetarët.
Disa prej tyre madje u ngritën nga karriget e tyre, ndërsa koordinatorja u mbrojt me kundër fjalë “Nuk mund të më shtyni ashtu”, “Nuk do të ketë industri të rëndë ndotëse” dhe “Nuk mund të ketë diskutim në kushte të tilla”.
Bllazhevska doli nga salla dhe më pas u kthye. Situata u qetësua për një moment, por prezantimi nuk vazhdoi. Pasoi përsëri një debat. Koordinatori u zhduk përsëri drejt zyrës me fletët me planet e detajuara urbanistike ndërsa të pranishmit mbetën të diskutonin me njëri-tjetrin, brenda dhe përpara barakës numër 8.
“Kaq shumë njerëz të mbledhur tregojnë se njerëzit janë të shqetësuar për tre Planet e reja Urbanistike, brenda hapësirës së fabrikës Zhelezara. Këtu jemi këshilltarë nga disa parti, është një këshilltar nga LSDM, RDM, VMRO DMPNE, GROM, partia socialiste, kështu që kjo nuk iniciohet nga asnjë parti, jemi mbledhur nga pothuajse të gjitha partitë, përfaqësues të këshilltarëve”, tha Aleksandar Trajkovski, këshilltar në komunën e Gazi Babës i VMRO-DMPNE-së.
Ai pyeti përfaqësuesit e komunës – a janë mbi 500,000 metra katrorët industri e rëndë G-1?
“Së dyti, kemi informacion se një kompani nga një vend fqinj do të shkatërrojë mbeturinat radioaktive në zonën e Zhelezarës. A është e vërtetë, a ka një qëllim të tillë? Dhe së treti, në një kohë pandemie, kur masat e qeverisë janë në fuqi që dje, një ngjarje e tillë duhet të mbahet, pse kaq urgjente?”, pyeti Trajkovski.
Si këshilltarë, thotë ai, nuk do të lejojnë asnjë metër katror të ri toke në komunë me vendimin e tyre të jetë industri e rëndë ndotëse.
“Në vend që qëllimi ynë të jetë ulja e kapacitetit të Zhelezarës, dikush dëshiron të votojmë për të rritur sipërfaqen, tokë të re e industrisë së rëndë ndotëse. Atëherë të gjithë duhet të shpërngulemi, jo vetëm nga komuna e Gazi Babës, por nga i gjithë Shkupi”, tha Trajkovski.
Anastasia Pavllovska, pjesë e nismës qytetare që publikoi kohët e fundit një peticion në internet, kërkoi që të mos vendoset asnjë sfond politik dhe askush mos përpiqet të mbledhë pikë politike.
Gjithçka filloi me një iniciativë qytetare, thotë Pavllovska, nga qytetarë të zakonshëm që shqetësohen për jetën e tyre, por edhe për jetën e brezave të ardhshëm.
“Së pari, duam që të ketë më shumë transparencë nga komuna për atë se për çfarë lloj industrie bëhet fjalë në të vërtetë, sepse ata po fshehin gjatë gjithë kohës se po ndodh diçka. Së dyti, të gjitha planet që ata kanë paramenduar të shkruajnë, nuk ka asnjë shans të bëhen realitet, sepse nëse ato bëhen realitet mund t’i themi lamtumirë ajrit të pastër që aktualisht po humbasim, por gjithashtu, gjëja kryesore është se zonat e gjelbra nuk duhet të pritet. Ky është i gjithë qëllimi jonë”, theksoi Pavllovska.
Përmes peticionit të publikuar, qytetarët janë revoltuar kundër tre planeve të detajuara urbanistike, por gjithashtu reaguan se, në vijë mbi kompleksin Zhelezara, njëkohësisht zhvillohet një procedurë për tre projekte urbane me dedikim E 3.1 – impiante për trajtim termik, fizik – kimik dhe kimik të mbetjeve të pa rrezikshme. Pra, pyetën se çfarë lloji të mbeturinave bëhet fjalë?
“Unë mendoj se peticioni është zgjeruar mjaftueshëm dhe, siç mund ta shohim, ka 1.200 nënshkrime deri më tani. Shumica e tyre ishin njerëz nga Zhelezara, Avtokomanda, vendbanimet përreth,” tha Pavllovska.
Në atë moment, koordinatori Bllazhevska u shfaq përsëri përpara barakës.
Disa gazetarë e bindëm të na japë deklaratë, por ajo nuk na lejoi ta fotografojmë. Na la të hymë në një zyrë, ku përsëri shpjegoi se nuk kishte asnjë mënyrë që debati të vazhdonte. Kur u pyet nga Radio MOF se si mbahet prezantim publik, në kushtet kur Qeveria nga sot (6 prill) deri më 20 prill ndalon organizimin dhe pjesëmarrjen e çdo lloj seminari, trajnimi dhe konference, ajo tha:
“Mirë, mund të shkoni. Dhe ne u mblodhëm këtu, mund të largohemi tani, kaq. Sepse ishte planifikuar dhe mendova që nga jashtë, tanët do të lëshonin nga pesë vetë, nga dhjetë vetë, kur i pashë aq shumë u habita sinqerisht, thamë të ishim në disa grupe të themi, të hynim në disa herë, të dëgjonin dikë dhe të dilnin”.
Bllazhevska pretendon se planet e reja të detajuara urbanistike do të mundësojnë vetëm G-2 – industri jo-ndotëse, në tokën shtetërore. Përkatësisht, “depo për magazinim”.
“As unë e bëra industrinë e rëndë, as që e solla Makstil, as subjektet që janë atje, nëse punojnë ende, sa punojnë me industrinë e rëndë? Pra, sjellja e tyre është e gabuar (e të pranishmëve). Kaq do të them unë sepse PDU është shumë i mirë tani, ne i kemi zvogëluar, kështu që nuk ka më industri të rëndë”, tha ajo.
Deri më tani, për Radio MOF nga Departamenti për Marrëdhënie me Publikun të Gazi Babës nuk kthyen përgjigje rreth projekteve urbanistike në Shkupin e Vjetër. Ndërsa qytetarët kanë frikë se kush dhe çfarë lloj mbeturinash do të trajtohen, koordinatori Bllazhevska theksoi se po zhvillohet Vlerësim Strategjik Mjedisor (VSM), për të cilin Ministria e Mjedisit Jetësor duhet të prononcohet.
“Nuk e di për çfarë lloj mbeturinash bëhet fjalë. Procedura po zhvillohet. Procedura po zhvillohet (për VSM). Do të ketë prezantim publik edhe për këtë, në linqet… MMPH dhe një subjekt i licencuar janë përgjegjës për këtë”, theksoi ajo.
Dejan Dimitrovski, aktivist dhe këshilltar nga Partia e Gjelbër RDM, u tha gazetarëve se planet e detajuara urbanistike janë “kockë e hedhur”, ndërsa më shumë vëmendje duhet për draft raportin e publikuar në ueb faqen e Gazi Babës, për pjesën e Shkupit të Vjetër.
“Aty bëhet fjalë për shitjen e tokës një investitori, ka përpunim të mbetjeve jo të rrezikshme. Çfarë do të thotë ‘i pa rrezikshëm’?! Ka shumë pjesë ku në fazën fillestare mbeturinat klasifikohen si jo të rrezikshme, por gjatë prodhimit… Kemi marrë disa raporte për shkelje serioze të mjedisit jetësor, por unë nuk do të doja të nxitoja me deklarata derisa të hetohet”, tha Dimitrovski.
Lidhur me pozicionin e udhëheqëses se do të ketë vetëm industri jo-ndotëse G-2, ai thotë se “urbanistët do të mbrojnë gjithmonë pozicionin e tyre”.
“Është e jona të dëgjojmë zërin e qytetarëve. Unë do të shkoja, në fazën tjetër, për të përgatitur terrenin për një referendum, ku, tekstualisht, qytetarët do të vendosin vetë nëse janë për bukë apo për shëndetin. Nuk ka asgjë më të thjeshtë se kaq. Le të pyesim qytetarët, a duan ata të kenë punë, apo fëmijët e tyre të kenë ajër të pastër dhe të jetojnë në një mjedis të shëndetshëm. Kjo nuk është diçka e vogël! Apeloj që përsëri të pyesim popullin”, tha Dimitrovski.
Në fund, para barakave mbetën vetëm aktivistë nga iniciativa qytetare nga Gazi Baba. Nënshkruan pyetësorë me vërejtje mbi planet e detajuara urbanistike. “Anketa publike mbyllet në 29 prill dhe nëse asgjë nuk bëhet deri atëherë, do të jetë tepër vonë”, thanë aktivistët paraprakisht.
Përndryshe, dje edhe “02 Iniciativa” publikoi reagim për rastin e PDU-ve. Ndër të tjera, thonë ata, në pjesën e qytetit C17, ku tashmë është i vendosur kompleksi Zhelezara, parcelat ndërtimore janë planifikuar për një industri të re ndotëse të rëndë G1 me sipërfaqe totale prej 556,301 m2, shumë më e madhe se pesë 5 parcela me sipërfaqe prej 176,217 m2 me industrinë e rëndë ndotëse G1, tashmë ekzistuese.
Ata gjithashtu vunë në dukje se janë parashikuar 18 parcela ndërtimore për një industri të re G-2 me sipërfaqe prej 334,592 m2, më pas parcelë ndërtimore për shërbim të ri G-3, nëntë parcela ndërtimore për depot e reja G-4, 10 parcela ndërtimore për nën-strukturë të re komunale E- 2…
Bojan Shashevski