Врховниот суд во Аризона во вторникот пресуди дека државата мора да се придржува до законот стар 160 години со кој се забрануваат сите видови абортус во сите случаи, освен во случај кога „е неопходно да се спаси“ животот на бремената личност – значајна пресуда што ќе донесе на сила закон за абортус од времето на Граѓанската војна.
Законот датира од 1864 година пред Аризона да стане држава и бил кодифициран во 1901 година. Тој носи затворска казна од две до пет години за давателите на абортус и ја става Аризона меѓу државите со најстроги правила за абортус заедно со Тексас, Алабама и Мисисипи каде забраната на абортус постои речиси без исклучоци.
Државниот Врховен суд го одложи спроведувањето на законот за 14 дена за да им даде можност на тужителите да поднесат жалби доколку сакаат, вклучително и тоа дали законот е уставен.
Говорејќи на прес-конференција откако беше објавена пресудата, државниот обвинител на Аризона, Крис Мејес вети: „Ниту една жена или лекар нема да бидат кривично гонети според овој драконски закон…сѐ додека јас сум државен обвинител. Ниту од мене, ниту од кој било вооружен адвокат што служи во нашата држава. Не додека јас сум на оваа функција“.
Нејзината канцеларија бара да ги следи достапните опции за да се осигура дека законот овие 14 дена не се спроведува, додаде Мејес.
„Денешната одлука за повторно за повторно воведување на закон од времето кога Аризона не била држава, беснеела Граѓанската војна и жените не можеле ниту да гласаат, ќе влезе во историјата како дамка за нашата држава“, напиша таа во објава онлајн.
Пресудата 4-2 произлегува од случајот што беше обновен откако Врховниот суд го отфрли Ро против Вејд во јуни 2022 година, пресудувајќи дека повеќе не постои уставно право на абортус. Поранешниот државен обвинител на Аризона потоа се обиде да направи речиси целосната забрана на абортус да стане повторно применлива, но му се спротивстави на Планираното родителство што доведе до повеќегодишни предизвици кои доведоа до пресудата во вторникот.
„Сега на лекарите им е јасно дека сите абортуси, освен оние неопходните да се спаси животот на жената се нелегални“, се вели во одлуката на судството мнозинство, и се додава дека сега може да се применуваат кривични санкции за абортусите извршени 15-та недела по бременоста.
Друг закон за абортус веќе беше на сила
Судиите на врховниот суд ги слушнаа воведните аргументи во случајот минатиот декември, кога противниците на правата на абортус тврдеа дека државата треба да се врати на речиси целосната забрана, а застапниците за репродуктивни права побараа судот да го потврди државниот закон од 2022 година со кој се дозволува абортус до 15-та недела од бременоста.
Тогашниот гувернер Даг Дуси го потпиша законот помалку од три месеци пред највисокиот суд во државата да го отфрли Ро против Вејд. Законот во 2022 година направи исклучок за итните медицински случаи и ги задолжуваше лекарите да поднесат извештај до Одделот за здравствени услуги на Аризона ако абортусот се изведе по 15-та недела, но не предвидуваше исклучоци во случаи на силување или инцест.
Кога го потпиша законот во март 2022 година, Дуси изјави дека законот од 2022 година нема да го поништи постариот закон.
По одлуката на Врховниот суд на САД, Апелациониот суд во Аризона пресуди дека и двата закони мора да се усогласат или „хармонизираат“, и дека абортусот е легален до 15-та недела кога го извршуваат лиценцирани лекари во согласност со другите закони и прописи на државата.
Од државниот Врховен суд беше побарано да биде јасен во следните неколкумесечни несигурности и правни расправии околу тоа кој закон треба да се применува во државата.
Гласачите ќе имаат право на збор за ова
Гласачите во Аризона наскоро ќе може да се изјаснат за ова. Аризона за пристап до абортус – група на организации за репродуктивни права изјави дека собрала доволно потписи за мерката за гласање во ноември 2024 година, која ќе бара од гласачите да ги запишат прават на абортус во уставот на државата.
Ова е дел од огромниот напор да се постигне абортусот да биде на гласачкото ливче во неколку држави во 2024 година, потег за кој активистите за права на абортус се надеваат дека ќе им врати одредено ниво на моќ на гласачите наместо на државните судови.
Доктор Ацуко Којама рече дека на илјадници пациенти им се потребен абортус поради спонтани абортуси, семејно насилство и други ситуации.
„Владејачките сили нѐ принудуваат нас, лекарите да се консултираме со законодавците и административците во болниците, а не со други лекари за да утврдиме дали некој треба добие живото-спасувачки услуги на абортус. Тоа ги принудува не-лекарите на разговори кои треба да се водат меѓу лекар и пациент чиј живот е во ризик. И ме криминализира мене ако обезбедам неопходна медицинска заштита“, изјави Којама.
